Tin Tức Văn Nghệ Thời Sự Hải Ngoại

[music123]

Trải lòng của cô gái gốc Việt đầu tiên được chọn bay vào không gian


Phong Khang Thứ hai, 17/3/2025


Trong hồi ký “Saving Five: A Memoir of Hope”, Amanda Ngọc Nguyễn kể lại hành trình vượt qua bi kịch bị xâm hại, đồng thời vươn tới ước mơ không gian của mình.


Amanda Ngọc Nguyễn sinh năm 1991, nổi tiếng với những nỗ lực không ngừng nhằm cải thiện quyền lợi của những nạn nhân sống sót sau khi bị tấn công tình dục. Cô sáng lập và điều hành Rise - tổ chức phi lợi nhuận đấu tranh cho công lý và nhân quyền, đặc biệt trong lĩnh vực bảo vệ nạn nhân bị xâm hại tình dục.

Ngọc Nguyễn đóng vai trò quan trọng trong việc soạn thảo và thúc đẩy Đạo luật Quyền của Nạn nhân Sống sót sau Xâm hại Tình dục (Sexual Assault Survivors’ Bill of Rights), được Quốc hội Mỹ thông qua gần như tuyệt đối vào năm 2016.

Cô được đề cử Giải Nobel Hòa bình năm 2019, lọt vào danh sách "30 Under 30" của Forbes, xuất hiện trên nhiều diễn đàn quốc tế, bao gồm Liên hợp quốc.

Theo BusinessWire, Amanda Ngọc Nguyễn sẽ cùng 5 phụ nữ khác bao gồm ca sĩ Katy Perry bay vào không gian trong khuôn khổ nhiệm vụ NS-21 của dự án Blue Origin. Ngọc Nguyễn từng phát biểu tại lần phóng tàu NS-18.

Cuốn hồi ký Saving Five: A Memoir of Hope (Cứu cả năm: Một hồi ký của hy vọng) kể về hành trình hoạt động xã hội sôi nổi song song với con đường tìm về và chữa lành bản thân của Amanda Ngọc Nguyễn.

Khủng hoảng vì bị xâm hại

“Không bao giờ, không bao giờ, không bao giờ bỏ cuộc” là tin nhắn Amanda Ngọc Nguyễn ghi lại vào máy tính ngay sau khi bị cưỡng hiếp tại khuôn viên trường Harvard. Những từ ấy tiếp tục xuất hiện nhiều lần trong phần tiếp theo của cuốn hồi ký.

Những ngày sau sự vụ, cô gái quỵ ngã đến gần như không thể phục hồi. “Khi nào tôi mới thôi cảm thấy thế này - như thể bên trong mình bị xé nát?” Ngọc Nguyễn viết. “Như thể linh hồn tôi tan vỡ chẳng thể cứu vãn?”






Amanda Ngọc Nguyễn (phải) và bìa hồi ký Saving Five: A Memoir of Hope. Ảnh: Amanda Ngọc Nguyễn.


Câu chuyện của cô đan xen các điểm thời gian, từ thời thơ ấu lớn lên với người cha bạo hành, đến khoảnh khắc cột mốc vào năm 2016 khi Đạo luật Quyền của Nạn nhân sống sót được thông qua tại Washington, đến góc nhìn của một Amanda trưởng thành, cuối cùng đã trở thành một phi hành gia.

Điều tác giả theo đuổi xuyên suốt câu chuyện là "đưa những bản thể rời rạc của mình về lại một tổng thể mạch lạc", tờ New York Times nhận xét.

Tác giả sử dụng hai cách diễn đạt riêng biệt để kể về quá trình phục hồi và hoạt động chính trị của mình. Các chương như “Cách sống sót sau hậu quả tức thời của một vụ hiếp dâm: Một chỉ dẫn” trình bày những thông tin có thực bằng cách đưa vào báo cáo của bệnh viện, thuốc được phát (chẳng hạn thuốc chống HIV) và các chi tiết lâm sàng khác.

Qua đó, Ngọc Nguyễn khắc họa bộ máy quan liêu lạnh lùng vây quanh các nạn nhân. Dù họ đều có ý định tốt, hệ thống pháp lý này dường như tước mất tính cá nhân và khiến cô càng cảm thấy bị xóa bỏ.

Đỉnh điểm là "bộ kit kiểm tra xâm hại" chứa mẫu vật được thu thập chỉ vài giờ sau vụ tấn công - vừa là bằng chứng cụ thể, vừa là lời nhắc nhở hữu hình về câu hỏi dai dẳng: liệu có nên khởi kiện kẻ tấn công ẩn danh (một bạn cùng trường) hay không. Vẫn chưa thôi bàng hoàng, nữ sinh năm cuối buộc phải đưa ra những quyết định có thể ảnh hưởng đến cả tương lai của mình.

Nghiên cứu hồ sơ dài 65 trang mà bệnh viện cung cấp, cô phát hiện rằng bang Massachusetts sẽ tiêu hủy bộ kit sau 6 tháng nếu cô không tiến hành tố tụng, dù thời hiệu truy cứu trách nhiệm với hành vi tấn công tình dục là 15 năm. Ngọc Nguyễn phẫn nộ: “Tôi cảm thấy bất lực, vô hình, như bị phản bội thêm lần nữa”.

Đấu tranh vì công lý và chữa lành chính mình

Ngọn lửa này thúc đẩy cô đấu tranh. “Làm sao một chiếc lá khô có thể duỗi mình về lại trạng thái ban đầu? Chẳng thể nào. Nhưng nó có thể biến đổi”, cô viết. “Đủ nhiệt thì đến một chiếc lá cũng có thể bùng cháy thành tia lửa”.



Amanda Ngọc Nguyễn trong trang phục áo dài, nón quai thao tại Vịnh Hạ Long, Quảng Ninh. Ảnh: Amanda Ngọc Nguyễn.


Vừa vật lộn quy định pháp lý rối rắm, Ngọc Nguyễn vừa đối diện với thử thách trước mắt: giành lại sự sống từ bờ vực tuyệt vọng. Cô trích dẫn một thống kê rằng 1/3 phụ nữ bị hiếp dâm có ý định tự tử. Cùng lúc, cô phải hoàn thành năm cuối đại học và nộp đơn xin việc - hy vọng vào làm tại NASA hoặc tại C.I.A. Không ít lần cô đối mặt với tình thế nghiệt ngã: theo đuổi sự nghiệp hay theo đuổi công lý?

Song song với câu chuyện thực tế ấy, Ngọc Nguyễn còn dẫn dắt người đọc vào hành trình đầy cảm xúc và giàu tưởng tượng: cô ở tuổi 30 đồng hành cùng phiên bản của chính mình ở các độ tuổi 5, 15 và 22. Những cuộc trò chuyện này thoạt đầu chỉ như bài tập trị liệu tâm lý, nhưng hóa ra đối diện với tuổi thơ lại là một sự cứu rỗi cần thiết.

Bốn phiên bản của Amanda cùng dấn thân vào cuộc phiêu lưu huyền thoại, qua 5 giai đoạn đau buồn. Tại mỗi chặng dừng - một sa mạc cằn cỗi, một ngọn hải đăng chớp sáng bên bờ biển, một con tàu cũ kỹ neo gần cảng - họ lần lượt khai mở ký ức.

Qua đó, tác giả học được cách thấu cảm không chỉ với đứa trẻ bị đánh đập trong quá khứ, mà với cả người mẹ đã tiếp tay cho bạo lực và người cha giận dữ, đầy kiểm soát của mình.

Việc khôi phục những ký ức đau đớn nhất cuối cùng cũng giúp Ngọc Nguyễn tìm thấy chút bình yên, cũng như thành công trong nỗ lực vận động cho một đạo luật tầm quốc gia.

[music123]

Amanda Nguyễn, nữ phi hành gia gốc Việt đầu tiên, hoàn tất chuyến bay vào không gian cùng phi hành đoàn chỉ có nữ giới

April 14, 2025


VAN HORN, Texas (NV) – Hôm Thứ Hai, 14 Tháng Tư, sau hơn nửa thế kỷ, lần đầu tiên có sáu người phụ nữ khởi hành vào không gian trong một chuyến bay chỉ có nữ giới, và lần đầu tiên có một nữ phi hành gia gốc Việt dự phần.

Các thành viên tên tuổi trong phi hành đoàn gồm có nghệ sĩ Katy Perry, các nhà báo Gayle King và Lauren Sánchez, cựu khoa học gia NASA Aisha Bowe, nhà hoạt động dân quyền Amanda Nguyễn và nhà sản xuất phim Kerianne Flynn, cùng nhau thực hiện một chuyến du hành ngắn ngủi bên trong hỏa tiễn New Shepard của Blue Origin.

Từ lúc khởi hành cho tới lúc hạ cánh, chuyến bay kéo dài hơn 10 phút một chút và cách phần rìa không gian chừng 65 dặm (105 kilometer), có thể giúp các phi hành gia chiêm nghiệm tình trạng không trọng lượng trong vài phút quý giá.



Hỏa tiễn Blue Origin cất cánh vào khoảng 8 giờ 30 phút sáng 14 Tháng Tư, 2025, từ Van Horn, Texas. (Hình: Blue Origin)

Nhà sáng lập Amazon Jeff Bezos, chủ sở hữu công ty hỏa tiễn Blue Origin, tiến tới khoang tàu khi hạ cánh để mở cửa cho các phi hành gia mới nhất từ Trái Đất. Sánchez là người đầu tiên ra khỏi khoang tàu, theo sau là Katy Perry. Perry cúi xuống hôn mặt đất khi bước ra ngoài.



Tỷ phú Jezz Bezos, chủ nhân Blue Origin, sáng lập viên Amazon, đích thân mở cửa phi thuyền cho các nữ phi hành gia sau khi hoàn tất chuyến bay vào vũ trụ sáng 14 Tháng Tư, 2025. (Hình: Blue Origin)


Blue Origin công bố chuyến du hành không gian vào đầu năm nay. Đây là chuyến bay chỉ có nữ giới nên được dư luận khắp nơi theo dõi, nhưng nhà du hành vũ trụ thời kỳ Liên Xô Valentina Tereshkova mới là người đầu tiên thực hiện chuyến du hành vũ trụ chỉ có nữ giới trong một nhiệm vụ đơn độc năm 1963.



Phi hành đoàn toàn nữ gồm có nghệ sĩ Katy Perry, các nhà báo Gayle King và Lauren Sánchez, cựu khoa học gia NASA Aisha Bowe, nhà hoạt động dân quyền Amanda Nguyễn và nhà sản xuất phim Kerianne Flynn, trước khi du hành vào vũ trụ trong hỏa tiễn New Shepard của Blue Origin. (Hình: Blue Origin)


Blue Origin cho biết lịch trình khởi hành của phi thuyền New Shepard được ấn định lúc 9 giờ 30 sáng theo giờ Miền Đông hoặc 8 giờ 30 sáng theo giờ Miền Trung hôm Thứ Hai.

Tất cả thành viên phi hành đoàn New Shepherd đều tỏ ra phấn khởi trước thời khắc này.


“Tôi hết lòng biết ơn, vững vàng và vinh dự khi được mời và tham gia cùng những người phụ nữ tài ba,” Perry nói với hãng tin AP vào tuần trước.

Thời gian cất cánh vào không gian kéo dài trên 10 phút. Sứ mệnh độc lập này bị các nhà phê bình như minh tinh Olivia Munn chỉ trích, vì cho rằng đề án này có vẻ xa hoa khi so sánh với những vấn đề trên Trái Đất.

Blue Origin không quảng cáo giá trên mạng điện toán nhưng yêu cầu mỗi người đặt cọc $150,000.



Phi hành gia Amanda Nguyễn bước ra khỏi phi thuyền Blue Origin sau khi hoàn tất chuyến bay ngắn vào vũ trụ sáng 14 Tháng Tư, 2025, trở thành người phụ nữ gốc Việt đầu tiên thực hiện sứ mệnh không gian. (Hình: Blue Origin)


Bất chấp những lời bình phẩm, các phi hành gia đều có những sứ mệnh của mình. Tỷ như Amanda Nguyễn tiến hành ba thí nghiệm trong không gian nhằm giúp đỡ cho các thế hệ phi hành gia tương lai. Các nghiên cứu gồm có thí nghiệm tốc độ phát triển của thực vật trong không gian cũng như kiểm tra xem bộ phục trang phi hành gia giải quyết độ ẩm ra sao.

“NASA thời kỳ đầu cấm phụ nữ làm phi hành gia và một trong những lý do đó là kinh nguyệt, nhưng họ không có dữ liệu để chứng minh điều đó. Cho nên tôi thực hiện thí nghiệm này để thu thập dữ liệu mong rằng có thể bác bỏ điều đó,” Amanda Nguyễn cho biết gần đây.



Phi hành gia Amanda Nguyễn trả lời phỏng vấn sau khi hoàn tất chuyến bay ngắn vào vũ trụ sáng 14 Tháng Tư, 2025, trở thành người phụ nữ gốc Việt đầu tiên thực hiện sứ mệnh không gian. (Hình: Blue Origin)


Blue Origin công bố danh sách phi hành gia vào Tháng Hai. Sánchez, một phi công trực thăng và cũng từng là phóng viên truyền hình, là người chọn ra những người phụ nữ sánh vai cùng cô trong chuyến du hành vũ trụ.



Phù hiệu trên áo phi hành gia Amanda Nguyễn, được cô đăng trên mạng xã hội. (Hình: Amanda Nguyễn/Facebook)


Blue Origin bắt đầu dịch vụ du lịch không gian trong các hành trình ngắn từ 2021, sau khi Bezos thực hiện chuyến bay đầu tiên cùng người em ruột Mark Bezos; chuyến bay vừa rồi là chuyến du hành vũ trụ có người lái thứ 11 do công ty thực hiện. (TTHN)

[music123]

Amanda Nguyễn muốn ăn đồ Việt sau khi trở về từ không gian

4/16/25

Amanda Nguyễn ghiền các đặc sản quê hương và cho biết muốn ăn món Việt Nam sau hành trình khám phá không gian vũ trụ hôm 14/4.



Amanda Nguyễn vừa trở về từ chuyến bay vào không gian hôm 14/4.

Trong video Show Your(s)elf thực hiện hồi đầu năm với hãng mỹ phẩm e.l.f nhằm tôn vinh hành trình của Amanda, khi được hỏi: "Trở về từ không gian, món đầu tiên bạn muốn ăn là gì?", nhà hoạt động gốc Việt bày tỏ: "Thực ra tôi đã nghĩ về điều này rất nhiều. Chắc chắn sẽ là đồ ăn Việt Nam".

Amanda Nguyễn chưa tiết lộ món ăn cụ thể nhưng cô từng nhiều lần chia sẻ tình yêu ẩm thực quê hương, đặc biệt là với món bánh xèo. Cô hé lộ muốn "lén" mang món ăn này vào làng phi hành gia trong thời gian chờ đợi chuyến đi. Trước đó, Amanda đã cùng cộng đồng tại Mỹ ăn mừng thông tin cô là một trong năm phụ nữ tham gia chuyến bay NS-31 bằng món bánh xèo.



Trong một video trên Tiktok khi tham gia thử thách xếp hạng các món ăn Việt yêu thích, nhà hoạt động xã hội chấm món bánh xèo ở vị trí đầu tiên. Các món còn lại lần lượt theo thứ tự là bún bò Huế, cơm tấm, bánh mì, phở, bánh cuốn, bò lá lốt, gỏi cuốn, cá kho tộ. Xếp cuối cùng trong danh sách là bún chả nhưng Amanda cho biết mẹ cô rất mê món này.

Sinh ra và lớn lên ở Mỹ, Amanda Nguyễn vẫn có nhiều mối liên kết với quê hương. Ở nhà, cô nói với bố mẹ bằng tiếng Việt, thường xuyên ăn món Việt và từng trở về Bạc Liêu thăm gia đình. "Việt Nam là nơi tôi muốn đến nhất, chỉ sau không gian vũ trụ. Tôi rất vui và phấn khích khi được trở lại Việt Nam. Đó là nơi tôi muốn đến nhất", cô nói. Lần khác, chủ nhân đề cử giải Noel Hòa Bình thổ lộ "Ninh Bình là nơi đẹp nhất trên Trái Đất".



Amanda xếp hạng 10 món ăn Việt theo sở thích cá nhân.

Trong chuyến du hành không gian, cô mang theo một biểu tượng của văn hóa Việt Nam - hạt sen giống (Nelumbo nucifera), do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hoa, cây cảnh, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam tuyển chọn và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam gửi tặng. Những hạt sen này sau khi trở về Trái đất sẽ được nghiên cứu để tìm hiểu ảnh hưởng của môi trường không gian đến sinh trưởng thực vật, một bước tiến mới cho khoa học nông nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên vũ trụ.

Cùng Amanda trên chuyến bay NS-31 là 5 người phụ nữ đến từ nhiều lĩnh vực: Aisha Bowe - kỹ sư hàng không vũ trụ người Mỹ gốc Bahamas; Gayle King - nhà báo kỳ cựu; Katy Perry - ca sĩ kiêm nhà từ thiện; Kerianne Flynn - nhà sản xuất phim; và Lauren Sánchez - MC, phi công trực thăng. Chuyến bay được thực hiện bằng tàu New Shepard của công ty Blue Origin, thuộc sở hữu của tỷ phú Jeff Bezos, kéo dài 11 phút, trong đó có 4 phút ở trạng thái không trọng lực tại độ cao hơn 100 km - rìa không gian theo định nghĩa của Liên đoàn Hàng không Quốc tế.



Amanda tiết lộ ghiền nhất món bánh xèo Việt Nam. Video: Tiktok nhân vật

Đây là chuyến bay chở người đầu tiên sau hơn 60 năm chỉ có phi hành đoàn là nữ. Chuyến bay hôm 14/4 là nhiệm vụ chở người thứ 11 của New Shepard. Chuyến bay đánh dấu một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực du lịch vũ trụ, cho thấy sự tham gia ngày càng đa dạng của phụ nữ trong các chuyến thám hiểm không gian. Mặc dù chi phí cho những chuyến bay như vậy vẫn rất cao, chuyến đi đã mở ra một kỷ nguyên mới, nơi việc du hành đến rìa vũ trụ không còn là đặc quyền riêng của các phi hành gia chuyên nghiệp.

Amanda Nguyễn sinh năm 1991 tại California, Mỹ, là người sáng lập và Giám đốc điều hành tổ chức phi chính phủ Rise, nổi tiếng với các hoạt động vận động chính sách toàn cầu về quyền con người và giáo dục STEM. Cô được đề cử giải Nobel Hòa bình năm 2019 nhờ những nỗ lực không ngừng trong việc bảo vệ quyền của những người sống sót sau bạo lực tình dục và được tạp chí Time vinh danh là "Người phụ nữ của năm 2022".

Nguyên Chi

[music123]

Amanda Nguyễn nói 'xin chào Việt Nam' khi du hành vào không gian

4/16/25

Trong khoảnh khắc lịch sử trên rìa không gian, Amanda Nguyễn - người phụ nữ gốc Việt đầu tiên bay vào vũ trụ - đã xúc động gửi lời chào quê hương.

Ngày 14/4, tại sa mạc Tây Texas (Mỹ), Amanda Nguyễn bước ra khỏi khoang tàu vũ trụ New Shepard trong niềm hân hoan tột độ. Cô đặt tay lên ngực, đấm tay lên trời với nụ cười rạng rỡ sau khi hoàn tất chuyến bay kéo dài 11 phút, trong đó có 4 phút ở trạng thái không trọng lực tại độ cao hơn 100 km - rìa không gian theo định nghĩa của Liên đoàn Hàng không Quốc tế.

Một trong những khoảnh khắc gây xúc động là khi Amanda Nguyễn nói "Xin chào Việt Nam". Gương mặt cô ngập tràn cảm xúc. Đoạn video này nhanh chóng lan truyền trên mạng xã hội, thu hút hàng nghìn lượt yêu thích và bình luận từ người Việt khắp nơi.

"Rưng rưng nước mắt khi nghe Amanda nói lời chào bằng tiếng Việt," một tài khoản để lại bình luận. Nhiều người gọi đây là "khoảnh khắc tự hào".




Khoảnh khắc Amanda nói "Xin chào Việt Nam" ở giây 0:28, khiến nhiều người tự hào. Video: Space

Nữ phi hành gia gốc Việt mang theo một biểu tượng của văn hóa Việt Nam - hạt sen giống (Nelumbo nucifera), do Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển hoa, cây cảnh, Viện Khoa học Nông nghiệp Việt Nam tuyển chọn và Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam gửi tặng. Những hạt sen này sau khi trở về Trái đất sẽ được nghiên cứu để tìm hiểu ảnh hưởng của môi trường không gian đến sinh trưởng thực vật, một bước tiến mới cho khoa học nông nghiệp Việt Nam trong kỷ nguyên vũ trụ.

Amanda Nguyễn sinh năm 1991 tại California, là người sáng lập và Giám đốc điều hành tổ chức phi chính phủ Rise, nổi tiếng với các hoạt động vận động chính sách toàn cầu về quyền con người và giáo dục STEM. Chuyến bay lần này được tài trợ bởi tổ chức Space for Humanity nhằm ghi nhận những đóng góp của cô cho cộng đồng quốc tế, đồng thời tôn vinh di sản văn hóa Việt.



Amanda Nguyễn bước ra khỏi khoang tàu vũ trụ. Ảnh: Blue Origin

Cùng Amanda trên chuyến bay NS-31 là 5 người phụ nữ đến từ nhiều lĩnh vực: Aisha Bowe - kỹ sư hàng không vũ trụ người Mỹ gốc Bahamas; Gayle King - nhà báo kỳ cựu; Katy Perry - ca sĩ kiêm nhà từ thiện; Kerianne Flynn - nhà sản xuất phim; và Lauren Sánchez - MC, phi công trực thăng.

Dù chuyến bay không kéo dài lâu và không thuộc một nhiệm vụ khoa học chính thức, hành trình của họ vẫn có giá trị biểu tượng sâu sắc. Không chỉ đánh dấu bước tiến trong công nghệ bay dân sự, sứ mệnh còn là thông điệp mạnh mẽ về bình đẳng giới và sự đa dạng trong lĩnh vực vũ trụ.

Chuyến bay được thực hiện bằng tàu New Shepard của công ty Blue Origin, thuộc sở hữu của tỷ phú Jeff Bezos. Với thiết kế có khả năng tái sử dụng và đưa con người vượt qua ranh giới Kármán - độ cao 100 km được xem là cửa ngõ vào không gian, New Shepard mở ra kỷ nguyên mới cho du lịch vũ trụ.

Phạm Linh (Theo Space)