MỸÍt nhất 20 con cá voi tử vong do va chạm với tàu chở hàng trên eo biển Santa Barbara trong năm 2018 và 2019.
Các nhà nghiên cứu kiểm tra một con cá voi xanh bị tàu biển đâm trúng. Ảnh: Flip Nicklin.
Vào mùa xuân, hàng nghìn con cá voi xanh, cá voi vây và cá voi lưng gù bơi qua eo biển Santa Barbara ở California trên đường di cư tới vùng biển lạnh ở phía bắc Thái Bình Dương. Tuy nhiên, định vị trên tuyến đường hẹp khiến những con cá voi có nguy cơ va vào tàu chở hàng tiến vào cảng. Những vụ va chạm với tàu biển là một trong những nguyên nhân chính gây tử vong cho cá voi tấm sừng ở ngoài khơi và vấn đề đang trở nên ngày càng trầm trọng. Năm 2018 và 2019, tàu biển giết chết ít nhất 20 con cá voi ở eo biển Santa Barbara. Hàng chục con cá voi khác nhiều khả năng gặp kết cục tương tự và xác chìm xuống đáy đại dương.
John Calambokidis, nhà nghiên cứu hành vi cá voi kiêm sáng lập viên của tổ chức Cascadia Research Collective ở bang Washington State, cho biết đôi khi ông gặp 200 con cá voi xanh cùng di cư, tất cả đều bơi gần đường tàu biển.
Trung tâm Đa dạng Sinh học (CBD) đang lên kế hoạch kiện Cơ quan Ngư nghiệp Hải dương Mỹ và Lực lượng tuần duyên Mỹ vì vi phạm Luật bảo vệ các loài nguy cấp. Theo Brian Segee, luật sư của CBD, va chạm với tàu biển là mối đe dọa lớn đối với sự phục hồi của cá voi dọc bờ biển California. Đối với cá voi vây và cá voi xanh, đây là nguy cơ tức thì.
Một biện pháp mà CBD đang cân nhắc là quy định hạn chế tốc độ. Nếu tàu chở hàng giảm tốc độ xuống 18,5 km/h, cá voi sẽ có đủ thời gian để tránh va chạm hoặc ít nhất sống sót trước lực tác động. CBD hy vọng việc hạn chế tốc độ sẽ đem lại hiệu quả ở eo biển Santa Barbara. Nhưng liệu chiến thuật này có thành công ở California hay không vẫn là chủ đề gây tranh cãi. Giảm tốc độ khiến tàu biển lưu lại lâu hơn ở eo biển, kéo theo thời gian có thể đụng độ cá voi tăng lên. Với số lượng cá voi lớn kéo tới để săn nhuyễn thể trong vùng, nguy cơ va chạm vẫn cao, theo Calambokidis.
Đối với cá voi, 18,5 km/h có thể không phải tốc độ phù hợp, theo nghiên cứu gần đây. Dù các trường hợp tử vong liên quan tới lực va chạm làm gãy xương cá voi, loài động vật biển có vú này thường chết vì những thương tích khác sau tai nạn như xuất huyết. Ngay cả tàu nhỏ di chuyển ở tốc độ chưa tới 18,5 km/h cũng có thể gây tử vong cho chúng. Sau hàng năm thảo luận, ngày càng nhiều nhà sinh vật học tin rằng giải pháp cuối cùng có thể không nằm ở giới hạn tốc độ mà là tách riêng cá voi và tàu biển. Tuyến đường biển cho tàu biển nên được đổi hướng để tránh khu vực kiếm ăn của cá voi tấm sừng.
An Khang (Theo Hakai Magazine)
