Nhóm điều tra WHO đang tìm kiếm thông tin về một chợ thực phẩm thứ hai tại Vũ Hán có thể là nguồn lây lan những ca Covid-19 đầu tiên.
Nhóm chuyên gia điều tra nguồn gốc Covid-19 của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) đưa ra quyết định sau khi người đàn ông họ Chen - được cho là "bệnh nhân số 0", mới đây cho biết bố mẹ anh từng đi mua sắm tại một trong các chợ tại Vũ Hán.
Đầu năm 2020, các nhà chức trách Trung Quốc cho hay Chen không liên quan tới chợ hải sản Hoa Nam - ổ dịch có những ca Covid-19 đầu tiên được phát hiện. Từ trường hợp của Chen và những bằng chứng gần đây, nhóm chuyên gia kết luận nCoV đã lây lan từ động vật sang người trước khi bệnh nhân số 0 được phát hiện và lan rộng khắp Vũ Hán vào thời điểm ổ dịch tại chợ Hoa Nam bùng phát.
Nhóm chuyên gia đang nỗ lực xác định khu chợ bố mẹ của Chen từng tới để biết liệu chợ có buôn bán động vật hoang dã, 174 bệnh nhân đầu tiên (nhiễm nCoV từ tháng 12/2019) có ai từng lui tới hay không.
Trước đó, phái đoàn từ WHO và các quan chức Trung Quốc khẳng định một số người trong 174 bệnh nhân có liên quan tới các khu chợ khác ngoài chợ Hoa Nam, song chưa xác định được địa chỉ chợ.
Thành phố Vũ Hán 11 triệu dân có khoảng 400 chợ thực phẩm, trong đó một vài chợ buôn bán động vật hoang dã để lấy thịt hoặc làm nguyên liệu cho các đơn thuốc cổ truyền. Những người bán hàng địa phương cho biết hàng hóa thường được trao đổi giữa Hoa Nam và các chợ khác.
Các chuyên gia tập trung điều tra trường hợp bệnh nhân số 0 sau khi Peter Daszak, thành viên phái đoàn cho biết bố mẹ của Chen âm tính với nCoV, song chính quyền Trung Quốc cần tiếp tục truy vết họ tại khu chợ.
Các tranh luận về nguồn gốc nCoV vẫn đang nổ ra trên thế giới. Mỹ bày tỏ lo ngại về sự minh bạch của Trung Quốc khi nước này không chia sẻ thông tin gốc về các ca nhiễm. Đáp lại, Bắc Kinh cho hay Mỹ "coi nhẹ" các tuyên bố của WHO, lặp lại khẳng định nCoV có thể bắt nguồn từ nước ngoài và được đưa vào Trung Quốc qua thực phẩm đông lạnh nhập khẩu.
Một khu chợ tại Lang Phường, Trung Quốc hồi tháng 1/2020. Ảnh: NY Times
Tuy nhiên, Liang Wannian, người đứng đầu nhóm chuyên gia Covid-19 của Ủy ban Y tế Quốc gia Trung Quốc, thừa nhận trong cuộc họp báo kết thúc nhiệm kỳ tại WHO, 174 bệnh nhân Covid-19 "có liên quan tới các chợ khác tại Vũ Hán ngoài chợ Hoa Nam".
Các nhà chức trách Trung Quốc ban đầu cho rằng chợ Hoa Nam là nguồn gốc của dịch bệnh do nhiều bệnh nhân đầu tiên đã từng tới hoặc bán hàng tại đây. Các gian hàng tại Hoa Nam bán nhiều động vật hoang dã có khả năng lây lan nCoV, các mẫu xét nghiệm môi trường trong chợ cũng có kết quả dương tính.
WHO và chuyên gia thế giới từ lâu cho rằng virus có khả năng cao bắt nguồn từ dơi, sau đó lây sang con người qua một động vật trung gian tại chợ hoặc nông trại. Mới đây trong chuyến điều tra tại Vũ Hán, các nhà điều tra xác nhận ít nhất hai động vật khác là chồn và thỏ có thể mang nCoV tại chợ Hoa Nam, khả năng là con đường đầu tiên khiến đại dịch bùng phát.
Các chuyên gia cũng cho biết có dấu hiệu nCoV đã lây lan rộng rãi khắp Vũ Hán trong những ngày các ca nhiễm đầu tiên được phát hiện tại chợ Hoa Nam. Nói cách khác, đại dịch có thể bắt nguồn từ một nơi khác trước khi lan tới chợ Hoa Nam.
"Có bằng chứng rõ ràng chứng minh sự lây truyền đồng thời của nCov ở những địa điểm khác ngoài chợ Hoa Nam", Thea Fischer, chuyên gia người Đan Mạch, thuộc phái đoàn WHO nói. "Nhiều khả năng chợ Hoa Nam không phải là nguồn gốc của đại dịch Covid-19".
"Chúng ta cần nghiên cứu sâu hơn về các ca nhiễm đầu tiên", Peter Ben Embarek, trưởng phái đoàn WHO tại Vũ Hán nói.
"Sự việc nhấn mạnh WHO cần tiếp tục nhiệm vụ điều tra tại Vũ Hán", Yanzhong Huang, chuyên gia cấp cao về sức khỏe toàn cầu tại Hội đồng Quan hệ Đối ngoại, New York, phát biểu. "Trước sự phức tạp và tầm quan trọng của nhiệm vụ này, một tháng là không đủ để đưa ra bất kỳ kết luận nào".
WHO cho biết sẽ công bố báo cáo tóm tắt, gồm những khuyến nghị cho các nghiên cứu về nguồn gốc đại dịch trong vài ngày tới. Báo cáo cũng sẽ kêu gọi giám sát kỹ hơn những bệnh nhân đầu tiên và ca nhiễm tiềm năng - gồm Chen và họ hàng của anh. WHO dự kiến đưa ra thông báo đầy đủ trong vài tuần.
Lê Hằng (Theo WSJ)
