Hoàng thân Philip, người qua đời cuối tuần trước ở tuổi 99, được người dân trên đảo Tanna ở quốc đảo Vanuatu coi như bậc thánh nhân.
Nguyên do là một truyền thuyết lâu đời ở đảo Tanna nói rằng người con trai có nước da trắng của một thần núi đã vượt đại dương để kết hôn với một phụ nữ quyền lực, nhưng cuối cùng sẽ trở về Vanuatu. Hoàng thân Philip, người kết hôn với Nữ hoàng Elizabeth II, phù hợp với câu chuyện này.
Người dân ở Tanna vẫn duy trì lối sống tự cung tự cấp và giữ các niềm tin truyền thống, cố gắng tránh xa những tiện nghi hiện đại. Một số nhà nhân chủng học cho rằng việc đưa Hoàng thân Philip vào hệ thống tín ngưỡng là cách họ đối phó với sự xâm nhập của thế giới phương Tây.
Người dân cầm ảnh Hoàng thân Philip để bày tỏ niềm tiếc thương ở Tanna, Vanuatu ngày 12/4. Ảnh: AFP.
Suốt nhiều thập kỷ qua, người dân trên đảo đã tôn sùng Hoàng thân Philip, người mà ở hầu hết các nơi khác trên thế giới không được chú ý nhiều bằng các thành viên hoàng gia khác như Nữ hoàng Elizabeth và Công nương Diana. Hòn đảo sẽ để tang Hoàng thân vào cuối tuần này, sau khi một nhân viên của Trung tâm Văn hóa Vanuatu thực hiện chuyến đi kéo dài 4 giờ để báo tin.
"Mọi người rất buồn khi nghe tin người đàn ông vĩ đại này qua đời", Jean-Pascal Wahé, một người dân trên đảo Tanna, nói."Ông ấy rất quan trọng đối với tất cả chúng tôi, đó là một mất mát lớn".
Trước khi Philip qua đời, dân làng trên đảo hàng ngày đều coi ông như một vị thần để cầu nguyện, mong mùa màng khoai mỡ và chuối bội thu. Một nhà văn đến thăm đảo vào năm 2013 đã gặp những người dân địa phương khẳng định rằng ông Philip sử dụng quyền năng để khiến người da màu (Obama) trở thành tổng thống Mỹ.
Dân làng hy vọng rằng ông Philip sẽ đến thăm hòn đảo, hoàn thành lời tiên tri cuối cùng. Jack Malia, trưởng bộ lạc ở làng Younanen, nói năm 2017: "Nếu ông ấy đến thì người dân sẽ không còn nghèo đói, không ốm đau, không nợ nần và mùa màng sẽ bội thu".
Các học giả đồng ý rằng phong trào thần thánh hóa Hoàng thân Philip bắt đầu vào khoảng những năm 1960, khi Vanuatu vẫn còn là một tiền đồn thuộc địa được gọi là New Hebrides do cả Anh và Pháp quản lý. Không rõ chính xác nguồn gốc của phong trào này, nhưng vào thời điểm đó, chân dung Nữ hoàng và Hoàng thân được treo trong các tòa nhà hành chính trên khắp đảo.
Vanuatu có một lịch sử thuộc địa đen tối. Vào thế kỷ 19, dân số bản địa giảm vì nạn buôn bán nô lệ. Người Anh đưa những người bản địa đến làm việc trong các đồn điền ở Australia và các đảo Nam Thái Bình Dương khác với tư cách lao động không hợp đồng. Nhiều người chết vì điều kiện khắc nghiệt hay nhiễm bệnh lạ.
Một số nhà nhân chủng học cũng ghi nhận ảnh hưởng của các nhà truyền giáo Cơ đốc, cho rằng niềm tin rằng một ngày nào đó ông Philip sẽ trở lại hòn đảo phản ánh lời tiên tri trong Kinh thánh về ngày Chúa Jesus tái lâm.
Mặc dù ông Philip chưa bao giờ đến thăm đảo Tanna, ông đã gửi quà và thư tới cư dân tại đây trong nhiều năm. Năm 1978, dân làng đã nhờ các quan chức chính quyền tặng một chiếc gậy cho Hoàng thân. Ông Philip sau đó chụp ảnh cầm chiếc gậy này và khi bức ảnh được gửi về Tanna, nó được coi là báu vật.
Vài thập kỷ sau, một chương trình truyền hình thực tế của Anh năm 2007 có tên "Meet the Native" đã đưa một nhóm đàn ông từ Tanna đến sống với các gia đình người Anh và ghi lại những cú sốc văn hóa của họ. Trong chương trình, một nhóm thủ lĩnh bộ lạc đã bay đến Anh và được tiếp kiến Hoàng thân Philip. Họ tặng ông quà và hỏi khi nào ông sẽ đến Tanna.
Philip đưa ra một câu trả lời không rõ ràng nhưng thỏa đáng: "Khi trời ấm lên, tôi sẽ gửi một thông điệp".
Mối quan hệ của Hoàng thân Philip với người dân Tanna luôn được coi là giàu tình cảm và tôn trọng. Phát biểu trước Quốc hội hôm 13/4, Thủ tướng Boris Johnson ghi nhận sự tôn kính của cộng đồng trên đảo đối với Hoàng thân Philip, nói rằng niềm tin của họ "thực sự đã được củng cố khi một nhóm trưởng bộ tộc đến London uống trà với ông ấy".
Trong khi Cung điện Buckingham chuẩn bị tổ chức một đám tang nhỏ và riêng tư, người dân Tanna sẽ tổ chức một tang lễ lớn theo truyền thống, với lợn quay, các điệu nhảy truyền thống và đồ uống lên men từ cây kava. Họ cũng sẽ có nghi thức than khóc để bày tỏ lòng tiếc thương.
Chưa rõ sự ra đi của Hoàng thân Philip sẽ thay đổi phong tục địa phương thế nào. Chuyên gia Kirk Huffman cho rằng Thái tử Charles có thể là người thay thế, trở thành vị thánh mới của người dân trên đảo. Không giống cha mình, Charles từng đến thăm Tanna, nơi ông được coi là thủ lĩnh danh dự và đã thưởng thức nước uống truyền thống từ cây kava.
Mặt khác, "luôn có ý tưởng rằng Hoàng thân Philip sẽ trở lại một ngày nào đó, dưới hình thức trực tiếp hoặc tinh thần", Huffman nói. Một số người có thể coi sự ra đi của ông là dấu hiệu con trai thần núi đã hoàn thành số mệnh và cuối cùng sẽ trở về nhà.
Phương Vũ (Theo Washington Post)
