Giáo sư về quan hệ quốc tế Yan Xuetong cho rằng thù địch Mỹ - Trung sẽ gia tăng trong thời gian tới và thế giới sẽ hỗn loạn hơn.
"Khó lường và bất trắc sẽ vẫn là tính chất chủ đạo trong những năm tới. Thế giới chắc chắn sẽ trở lên hỗn loạn hơn", Giáo sư Yan Xuetong, Hiệu trưởng Học viện Quan hệ Quốc tế, Đại học Thanh Hoa, Bắc Kinh nói tại Diễn đàn Hương Sơn, Bắc Kinh - sự kiện thảo luận về an ninh và quốc phòng châu Á -Thái Bình Dương ngày 2/12. Ông dự đoán thập niên tới sẽ là giai đoạn "hòa bình không dễ dàng".
Giáo sư Yan Xuetong. Ảnh: SCMP
Giáo sư Yan không lạc quan về chính sách của Tổng thống Mỹ đắc cử Joe Biden đối với Trung Quốc, được dự đoán sẽ dịch chuyển từ chiến tranh thương mại sang những xung đột về chính trị và không giảm về quy mô, cường độ đụng độ.
"Biden sẽ có cách tiếp cận đa phương và áp lực lên Trung Quốc sẽ gia tăng chứ không giảm đi", Giáo sư Yan nói. Vấn đề nhân quyền và các giá trị ý thức hệ khác sẽ là một phần trong những mục tiêu chính trị Biden và đảng Dân chủ theo đuổi.
"Ông ấy sẽ theo đuổi chính sách cứng rắn hơn và đầu tư nhiều nguồn lực vào những vấn đề đó khiến xung đột trở nên nghiêm trọng hơn", ông nói.
Tuy nhiên, Giáo sư Yan cho rằng một vài quan chức Trung Quốc không muốn thừa nhận căng thăng Mỹ - Trung vẫn tiếp diễn và đang nói quá nhiều về hợp tác. "Tôi nghĩ nhiều người vẫn ảo tưởng rằng chỉ cần đừng nói tới cạnh tranh là nó sẽ tự biến mất".
Giáo sư Yan khuyến nghị Trung Quốc cần đạt được đồng thuận với Mỹ, rằng cạnh tranh là điểm cốt lõi trong quan hệ Mỹ - Trung. Đồng thuận này giúp hai nước có được tiếng nói chung trong đàm phán nhằm kiểm soát và ngăn ngừa cạnh tranh leo thang thành chiến tranh.
"Khi không thể kiểm soát được cạnh tranh thì đề cập đến hợp tác là vô nghĩa", Giáo sư Yan nói.
Thù địch Mỹ - Trung hiện nay rất khác so với thù địch giữa Mỹ và Liên Xô thời Chiến tranh Lạnh. Nó khiến thế giới trở nên kém an toàn hơn dù năng lực răn đe hạt nhân của hai bên vẫn đủ hiệu quả để ngăn ngừa chiến tranh nổ ra.
Giáo sư Yan cho rằng Trung Quốc và Mỹ đều không thể thống trị khu vực châu Á - Thái Bình Dương. Cả hai cũng không đủ nguồn lực và năng lực để duy trì trật tự hiện nay.
"Mỹ không chấp nhận Trung Quốc ở thế ngang hàng nhưng Trung Quốc lại đòi hỏi như vậy. Mỹ - Trung cùng lãnh đạo thế giới như Pháp - Đức cùng lãnh đạo châu Âu là bất khả thi", ông Yan nói.
Trong thế giới lưỡng cực đó các bên thứ ba sẽ phải theo đuổi chiến lược mạo hiểm là chọn bên, làm gia tăng bất ổn và thách thức niềm tin giữa những đồng minh truyền thống.
"Các chuẩn mực quốc tế sẽ bị vi phạm rất nhiều", Giáo sư Yan cảnh báo.
Khánh An (Theo SCMP)
