Ngoại trưởng Saifuddin dự đoán Trung Quốc sẽ điều nhiều tàu vào vùng biển Malaysia khi tập đoàn Petronas triển khai dự án khí đốt tại Biển Đông.
"Chừng nào Petronas còn tiến hành các hoạt động ở mỏ khí đốt Kasawari, chúng ta sẽ chứng kiến tàu Trung Quốc tới khu vực đó thường xuyên hơn", Ngoại trưởng Malaysia Saifuddin Abdullah nói ngày 19/10.
Tập đoàn dầu khí nhà nước Malaysia Petronas đang triển khai dự án khai thác khí đốt ở mỏ Kasawari mà nước này tuyên bố là nằm trong vùng đặc quyền kinh tế (EEZ) của mình, cách thị trấn Bintulu thuộc bang Sarawak khoảng 200 km.
Dự án khí đốt của Petronas đã thu hút sự hiện diện của các tàu hải cảnh Trung Quốc kéo đến khu vực ngoài khơi Sabah và Sarawak, đặc biệt là khu vực bãi cạn Nam Luconia.
"Chúng tôi luôn phản đối. Tôi không đếm xuể lượng công hàm phản đối trao cho phía Trung Quốc. Chúng tôi sẽ kiên định và phản ứng bằng ngoại giao với họ", Saifuddin cho biết.
Mỏ Kasawari được phát hiện hồi tháng 11/2011, chứa gần 85 tỷ mét khối khí đốt có thể khai thác. Mỏ này dự kiến hoạt động năm 2023 với công suất tới 25 triệu mét khối mỗi ngày.
Vị trí mỏ khí Kasawari. Đồ họa: CSIS.
Giám đốc điều hành Petronas Tengku Muhammad Taufik Tengku Aziz cho biết dự án Kasawari sẽ đưa công ty này trở thành một trong 5 đơn vị xuất khẩu khí tự nhiên hóa lỏng hàng đầu thế giới.
Hồi tháng 6, Malaysia triệu đại sứ Trung Quốc Âu Dương Ngọc Tĩnh sau khi 16 máy bay quân sự Trung Quốc bay vào không phận của quốc gia Đông Nam Á này, buộc họ điều tiêm kích đối phó.
Đến tháng 7, Sáng kiến Minh bạch Hàng hải châu Á (ATMI), thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) công bố báo cáo cho thấy Trung Quốc đã điều tàu hải cảnh 5403 và 5303 cản trở tàu đặt ống được Malaysia thuê hoạt động gần mỏ khí Kasawari.
Malaysia ngày 4/10 tiếp tục triệu tập đại sứ Âu Dương Ngọc Tĩnh vì hoạt động của tàu Trung Quốc, bao gồm một tàu khảo sát, trong EEZ của nước này trên vùng biển ngoài khơi Sabah và Sarawak.
Trung Quốc đơn phương vẽ ra cái gọi là "đường 9 đoạn" và nêu yêu sách chủ quyền phi lý với phần lớn diện tích Biển Đông, bao gồm khu vực chồng lấn lên EEZ do Malaysia tuyên bố. Chuyên gia Collin Koh thuộc Trường Nghiên cứu Quốc tế S. Rajaratnam ở Singapore, cho biết Trung Quốc theo dõi sát sao dự án Kasawari từ lúc bắt đầu.
Tàu tuần tra KM Bagan Datuk của cảnh sát biển Malaysia. Ảnh: Destini Group.
Hồi tháng 4-5/2020, tàu thăm dò West Capella do Petronas thuê bị tàu hải cảnh Trung Quốc quấy rối, khiến các quốc gia như Mỹ và Australia chú ý. Hải quân Mỹ và Australia sau đó tổ chức diễn tập chung trong khu vực, động thái được cho là phô trương lực lượng với Trung Quốc.
Chuyên gia Koh nhận định Trung Quốc có khả năng tăng cường giám sát dự án Kasawari, mô tả việc tàu hải cảnh nước này liên tục hiện diện tại vùng biển quanh mỏ khí đốt trên là động thái "ngoại giao pháo hạm", nhằm gây áp lực để Malaysia hoặc Petronas phải ngừng dự án.
Nguyễn Tiến (Theo SCMP)
