Tên lửa chống tăng Javelin, pháo HIMARS và UAV Bayraktar TB2 đã góp phần giúp Ukraine đối phó những đợt tiến công của Nga, thậm chí có thể phản công.
Khi Tổng thống Vladimir Putin tuyên bố mở chiến dịch tấn công cách đây hơn một năm, phần lớn chuyên gia phương Tây nhận định Nga có thể nhanh chóng giành chiến thắng trước quân đội Ukraine yếu hơn về mọi mặt. Tuy nhiên, Nga đã không đạt mục tiêu này, dù chiến sự đã bước sang năm thứ hai.
Các chuyên gia cho rằng để chặn đứng được đà tiến công của Nga trong giai đoạn đầu chiến dịch, ngoài yếu tố tinh thần và chiến thuật, quân đội Ukraine còn nhận được sự hỗ trợ đắc lực về vũ khí của phương Tây.
Trong số này, ba mẫu vũ khí đã góp phần thay đổi cục diện chiến sự là tên lửa chống tăng FGM-148 Javelin, Tổ hợp Pháo phản lực Cơ động cao (HIMARS) M142 và máy bay không người lái (UAV) Bayraktar TB2.
Lính Ukraine cầm ống phóng tên lửa Javelin ở ngoại ô Kiev tháng 3/2022. Ảnh: Reuters.
Khi chiến sự bùng nổ, các đoàn xe tăng và thiết giáp của Nga từ phía bắc tiếp cận thủ đô Kiev. Để ngăn đoàn xe thiết giáp đối phương, quân đội Ukraine sử dụng tên lửa chống tăng Javelin, loại vũ khí do phương Tây cung cấp và chỉ cần một người vận hành. Sau khi khai hỏa, xạ thủ có thể tìm chỗ ẩn nấp trong lúc tên lửa lao đến mục tiêu.
Hãng sản xuất cho hay Javelin có thể nhắm vào điểm yếu của xe tăng Nga là nóc tháp pháo, bởi đạn tên lửa sau khi phóng có thể vọt lên trên cao rồi lao thẳng xuống mục tiêu. Nhiều xe tăng Nga đã bị thổi tung tháp pháo sau khi trúng một tên lửa Javelin.
Tên lửa Javelin cũng có lợi thế chính trị khi chúng được coi là vũ khí phòng thủ. Chuyên gia Michael Armstrong tại Đại học Brock ở Ontario, Canada nhận định "chi phí thấp và yếu tố phục vụ phòng thủ khiến tên lửa Javelin dễ được chấp nhận về mặt chính trị hơn các loại vũ khí tiến công đắt tiền như tiêm kích".
Pháo phản lực HIMARS, được Mỹ chuyển giao vào tháng 6/2022, giúp Ukraine đẩy lùi nhiều đợt tấn công của Nga và mở cuộc phản công giúp họ tái kiểm soát nhiều khu vực.
"Nếu Javelin là vũ khí biểu tượng trong giai đoạn đầu chiến sự Nga - Ukraine, HIMARS thuộc về giai đoạn sau", chuyên gia Mark Cancian thuộc Trung tâm Nghiên cứu Chiến lược và Quốc tế (CSIS) đánh giá.
Pháo phản lực HIMARS Ukraine ở tỉnh Zaporizhzhia tháng 7/2022. Ảnh: Reuters.
HIMARS là bệ phóng đặt trên xe tải mang theo 6 đạn rocket với tầm bắn 80-160 km, có thể nhanh chóng di chuyển sau khi khai hỏa để tránh đối phương phản pháo.
Quân đội Ukraine đã sử dụng HIMARS để tập kích kho đạn, sở chỉ huy, cầu cống với độ chính xác cao, khiến lực lượng Nga gặp rất nhiều khó khăn về hậu cần. Pháo HIMARS đã liên tục đánh trúng các cây cầu huyết mạch tại thành phố Kherson, cắt đứt đường tiếp tế, buộc lực lượng Nga phải rút khỏi mục tiêu chiến lược này.
Hồi tháng 7 năm ngoái, phóng viên Nga Roman Sapenkov cho hay anh đã chứng kiến pháo HIMARS tập kích một căn cứ Nga tại sân bay Kherson. "Tôi đã rất sửng sốt khi chứng kiến cả loạt bắn với 5-6 quả rocket đều gần như rót trúng một chỗ", Sapenkov nói.
Yagil Henkin, giáo sư thuộc Trường Chỉ huy và Tham mưu Phòng vệ Israel, nhận định HIMARS mang đến hai tác động chính với cục diện chiến trường Ukraine. "Các vụ tập kích khiến lực lượng Nga phải đưa kho đạn xa tiền tuyến hơn, do đó làm giảm hỏa lực của pháo binh và khiến hỗ trợ hậu cần trở nên khó khăn hơn", ông Henkin cho biết.
Trong khi đó, máy bay Bayraktar TB2 do Thổ Nhĩ Kỳ chế tạo trở thành một trong những mẫu UAV nổi tiếng nhất thế giới nhờ chiến sự Nga - Ukraine. Bayraktar TB2 có giá rẻ, dễ chế tạo, có thể sử dụng tên lửa, rocket và bom thông minh tiêu diệt mục tiêu.
Chuyên gia Aaron Stein thuộc Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại (FPRI) nhận định video do Bayraktar TB2 ghi lại và được chia sẻ rộng rãi trên mạng xã hội "là ví dụ hoàn hảo về chiến tranh hiện đại trong thời đại TikTok".
Ông Stein đánh giá Bayraktar TB2 không phải "vũ khí ma thuật", song đủ tốt. Nhược điểm của Bayraktar TB2 là tốc độ chậm và dễ bị phòng không đối phương bắn hạ, khiến vai trò của loại vũ khí này ngày càng giảm trên chiến trường Ukraine.
Tuy nhiên, thiệt hại do Bayraktar TB2 gây ra lớn hơn nhiều giá trị của mẫu UAV. Sự xuất hiện Bayraktar TB2 vào thời điểm khó khăn nhất đã giúp lực lượng Ukraine giữ vững được phòng tuyến và mang lại nguồn động viên tinh thần đáng kể cho binh sĩ và người dân nước này.
Máy bay không người lái Bayraktar TB2 của quân đội Ukraine trong lễ duyệt binh tại Kiev tháng 8/2021. Ảnh: Reuters.
Nguyễn Tiến (Theo CNN)
