Binh sĩ Ukraine mô tả tuyến phòng thủ tầm xa của Nga giống như "bức tường thép", khiến các đoàn xe thiết giáp không thể xuyên thủng.
Đợt tấn công bắt đầu hôm 8/6 với khoảng 100 quân nhân, hai xe tăng chiến đấu chủ lực Leopard 2A6 và nhiều xe chiến đấu bộ binh M2A2 Bradley do Mỹ sản xuất, một binh sĩ Ukraine tham gia trận chiến kể với WSJ. Kế hoạch của họ là hiệp đồng với hai mũi tiến công khác để tiến công vào thị trấn Tokmak do Nga kiểm soát ở phía nam tỉnh Zaporizhzhia.
Ngay khi trung đoàn Ukraine vượt qua con đường ở ngoại ô thị trấn Mala Tokmak, pháo phản lực BM-21 Grad của Nga bắt đầu bắn phá dữ dội vào đội hình của họ, trong khi toàn bộ cánh đồng xung quanh bị cài mìn. Trực thăng và tiêm kích Nga cũng liên tục quần thảo ở khu vực gần đó.
"Đội hình của chúng tôi không tiến được quá 3 km, sau đó một xe tăng Leopard trúng đạn và bị vô hiệu hóa. Đối phương đã chờ sẵn trong các công sự kiên cố. Phòng tuyến đó giống như bức tường thép. Thật đáng sợ", binh sĩ Ukraine 28 tuổi nhớ lại.
Lính Ukraine tham chiến tại hướng Kreminna ở tỉnh Lugansk hôm 9/6. Ảnh: AP
Quân đội Nga đã dành nhiều tháng để xây dựng tuyến phòng thủ đa tầng ở tỉnh Zaporizhzhia, nhằm ngăn nguy cơ lực lượng Ukraine cắt đứt hành lang trên bộ nối từ vùng Donbass đến bán đảo Crimea. Địa hình trống trải ở Zaporizhzhia cũng khiến các đơn vị thiết giáp Ukraine dễ bị phát hiện và tập kích bằng nhiều loại hỏa lực từ trước khi họ tiếp cận được phòng tuyến của Nga.
Các quan chức Ukraine không đề cập nhiều tới tiến độ phản công, nhưng khẳng định chiến dịch này sẽ mất nhiều thời gian và thương vong là không thể tránh khỏi.
Trước chiến dịch phản công, các nước phương Tây đã viện trợ lượng vũ khí trị giá hàng tỷ USD cho Ukraine, đồng thời huấn luyện hàng chục nghìn quân nhân cho nước này. Kiev cần chứng minh với các đối tác rằng nỗ lực đó có thể chuyển hóa thành những bước tiến lớn trên chiến trường.
Giới phân tích quân sự phương Tây cho rằng cuộc phản công chính còn chưa bắt đầu, khi phần lớn vũ khí hiện đại do Mỹ và đồng minh cung cấp vẫn vắng bóng trên các mặt trận.
Một số đơn vị Ukraine ở rìa phía đông tỉnh Zaporizhzhia tuyên bố họ đang nắm lợi thế. Trưởng xe rà phá mìn có biệt danh Finn nói rằng lực lượng hải quân đánh bộ Ukraine đang chiếm được vài khu vực nhỏ gần làng Velyka Novosilka ở tỉnh Donetsk, giúp họ tăng cường sĩ khí.
"Chúng tôi chắc chắn sẽ chịu thương vong, nhưng luôn tìm cách khiến đối phương tổn thất nhiều hơn", Finn nói, thêm rằng điều kiện ẩm ướt ở khu vực này đặt ra nhiều thách thức với khí tài do phương Tây cung cấp.
Sau hai tuần mưa không ngớt, những xe thiết giáp kháng mìn MaxxPro do Mỹ chế tạo đôi khi bị sa lầy trên nền đất mềm do gầm quá thấp. "Chúng được thiết kế cho tác chiến đô thị và sa mạc. Chúng tôi thường phải đánh vật với chúng khi vận hành", Finn cho hay.
Các lữ đoàn "nắm đấm thép" được Ukraine xây dựng và trang bị theo chuẩn NATO cũng gặp khó khăn vì một số sĩ quan chưa được huấn luyện đầy đủ, thiếu kinh nghiệm chiến đấu thực tế. "Họ thường mất phương hướng trong những tình huống căng thẳng", Finn thừa nhận.
Binh sĩ 28 tuổi tham chiến ở hướng Tokmak từng được chỉ huy cảnh báo rằng chiến dịch phản công này sẽ khác xa những gì diễn ra tại Kherson và Kharkov hồi tháng 9/2022. Anh ta được giao nhiệm vụ vận hành khẩu súng máy trên một xe thiết giáp Humvee, nhưng phải dành phần lớn thời gian ban đêm để ẩn nấp, giữa lúc những chiếc Leopard đấu pháo với xe tăng Nga.
"Chúng tôi biết mọi thứ sẽ khó khăn. Tinh thần mọi người vẫn rất tốt, ngay cả khi biết xe tăng Leopard đã bị loại khỏi vòng chiến", người này cho hay.
"Lực lượng vũ trang Ukraine đang cố làm điều mà không quân đội châu Âu nào đủ khả năng vào thời điểm này, đó là duy trì tác chiến binh chủng hợp thành ở quy mô lớn nhằm chống lại đối thủ ngang hàng trong cuộc chiến cường độ cao giữa hai quốc gia", Franz-Stefan Gady, nhà phân tích quốc phòng tại Anh, nhận định.
Gady cho rằng Mỹ là quốc gia phương Tây duy nhất hiện nay đủ khả năng tiến hành cuộc tấn công phức tạp như Ukraine, nhưng nhấn mạnh rằng Kiev không có năng lực làm chủ bầu trời như Washington.
"Lực lượng Nga sử dụng triệt để trực thăng và máy bay không người lái (UAV) để tập kích các đội hình thiết giáp Ukraine, cũng như chỉ điểm cho pháo binh. Họ hoạt động thoải mái vì năng lực phòng không tiền tuyến của Ukraine rất hạn chế", Gady cho hay.
Phillips O'Brien, giáo sư nghiên cứu chiến lược ở Đại học St. Andrews ở Scotland, nói rằng Ukraine phải chịu bất lợi lớn vì không thể kiểm soát bầu trời. "Suốt hàng chục năm qua, không có quân đội nào tìm cách tấn công vị trí phòng thủ kiên cố khi chưa giành được ưu thế trên không. Nhiều người quên rằng Ukraine đang phải đối mặt với tình cảnh khó khăn như thế nào", ông nói.
Vũ Anh (Theo WSJ)
