Để vô hiệu hóa bãi mìn dày đặc trước phòng tuyến Nga mở đường cho chiến dịch phản công, Ukraine phải dựa vào lực lượng công binh làm việc hoàn toàn thủ công.
Các binh sĩ Ukraine khởi hành trong bóng tối đen kịt, len lỏi qua những cánh đồng đầy hố đạn pháo để thực hiện một nhiệm vụ quan trọng của chiến dịch phản công và cũng là hoạt động nguy hiểm bậc nhất.
Mang theo máy dò kim loại, xẻng và câu liêm, những người lính công binh xung kích Ukraine mò mẫm dò mìn ngay trước phòng tuyến của lực lượng Nga, cố gắng giữ bí mật tối đa để đối phương gần đó không phát hiện.
"Bạn không được phép lo lắng", công binh 49 tuổi với biệt danh "Fisherman", người dẫn đầu một nhóm 50 người trong Lữ đoàn Jaeger 68 của Ukraine, cho biết.
Một lính công binh Ukraine hướng dẫn cách phát hiện và loại bỏ một quả mìn khỏi mặt đất. Ảnh: WSJ
Sau khi để mất một số xe tăng, thiết giáp do phương Tây viện trợ vì bãi mìn dày đặc của Nga trong giai đoạn đầu phản công, lực lượng Ukraine giờ đây chuyển sang sử dụng những người lính như Fisherman để mở đường tiến lên.
Nga những tháng qua đã xây dựng hệ thống phòng thủ quy mô lớn trên chiến trường Ukraine và các bãi mìn đóng vai trò không nhỏ trong mạng lưới này. Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky từng than thở rằng các đồng minh phương Tây đã không hành động đủ nhanh, khiến Moskva có thời gian để gài mìn trên một khu vực rộng lớn, qua đó cản bước tiến của Kiev.
Bất chấp thách thức, Ukraine vẫn giành lại được một số phần lãnh thổ kể từ khi bắt đầu cuộc phản công hơn 6 tuần trước. Kiev vẫn chưa tung hết lực lượng vào trận chiến, giữ lại nhiều lữ đoàn do phương Tây huấn luyện nhằm khai thác bất kỳ lỗ hổng nào trong hệ thống phòng thủ của Nga.
Nhưng tốc độ tiến công chậm hơn so với những gì các quan chức Ukraine và phương Tây mong đợi. Tuyến phòng thủ chính của Nga vẫn còn ở phía trước, với những cánh đồng rải đầy mìn chống tăng và chống bộ binh, các chiến hào được gia cố bằng bê tông, hệ thống hàng rào dây thép gai chằng chịt, bên cạnh mạng lưới răng rồng và hào chống tăng.
Các chướng ngại vật như bãi mìn được thiết kế để cản đà tiến của lực lượng Ukraine, đồng thời dẫn bộ binh đối phương vào các vị trí mà trực thăng tấn công, pháo binh hay máy bay không người lái (UAV) Nga đã phục sẵn.
Thiết bị rà phá bom mìn nằm trong gói viện trợ quân sự trị giá 60 triệu USD mà Mỹ cung cấp cho Ukraine vào năm ngoái.
Một trong số các giải pháp Ukraine đang áp dụng để đối phó bãi mìn Nga là dùng tổ hợp rà phá bom mìn M58 Mine Clearing Line Charge (MICLIC). Hệ thống này phóng đi một rocket kéo theo đoạn dây nổ, khi kích hoạt sẽ phá hủy các quả mìn gài xung quanh. Ukraine cũng đã có một tổ hợp tương tự do Liên Xô phát triển.
Theo Oryx, nhóm các nhà phân tích độc lập theo dõi tổn thất của cả hai bên trong cuộc xung đột, một trong 6 xe phá mìn Leopard 2R do Phần Lan viện trợ cho Ukraine đã bị phá hủy vào những ngày đầu của cuộc phản công và hai chiếc khác bị hư hại.
Việc những phương tiện phá mìn hiện đại cũng bị phá hủy bởi mìn buộc Ukraine phải trông cậy vào những người lính như Fisherman.
Là một người đam mê câu cá, Fisherman so sánh sở thích của mình với công việc đang làm, khi cả hai đều liên quan đến việc đặt mồi và chờ đợi cá cắn câu. Ông đã chiến đấu chống lại lực lượng ly khai thân Nga từ năm 2015, sau đó quay trở lại làm trong ngành xây dựng cho đến khi Nga phát động chiến dịch quân sự tại Ukraine.
Sau khi đến tiền tuyến gần thành phố Ugledar, tỉnh Donetsk, miền đông Ukraine hồi năm ngoái, những người lính của Fisherman bắt đầu bố trí khoảng 25.000 quả mìn trên một khu vực có diện tích khoảng 22 km2. Đôi khi họ đi nhiều km, mang theo những quả mìn chống tăng, mỗi quả nặng khoảng 10 kg.
Những quả mìn được Fisherman đặt đã cản trở các cuộc tấn công của Nga quanh Ugledar hồi mùa đông.
Khi chiến dịch phản công bắt đầu, Fisherman được giao nhiệm vụ mở một tuyến đường an toàn xuyên qua bãi mìn của chính họ cho các đơn vị tiến lên. Để đối phương không thể đoán được mũi tấn công, những người lính công binh đã loại bỏ thuốc nổ khỏi các quả mìn mà họ đã đặt, rồi để lại lớp vỏ bên ngoài để nghi binh.
Lực lượng Ukraine đã đạt được một số thành công ban đầu về mặt chiến thuật trên mặt trận của Fisherman, chiếm lại ngôi làng Blahodatne ở phía đông. Nhưng, giống như mọi nơi khác, các bãi mìn của Nga giờ đây chứng tỏ chúng là một vấn đề lớn.
Lính công binh trong đơn vị của Fisherman thu dọn đồ đạc chuẩn bị tới một địa điểm mới. Ảnh: WSJ
Một lần, quân đội Ukraine đã vượt qua được vị trí phòng thủ của Nga nhưng lập tức hứng chịu hỏa lực pháo binh hạng nặng. Khi cố gắng rút lui với những người bị thương, họ đã kích hoạt một quả mìn, công binh với mật danh Buba cho hay.
"Khi đi vào lãnh thổ Nga kiểm soát, chúng tôi như bị mù", anh nói.
Đeo kính nhìn ban đêm, các công binh xung kích dùng máy dò kim loại rà quét khoảng đất đất trước mặt. Đôi lúc, họ đến gần vị trí của quân Nga đến mức có thể nghe thấy tiếng nói chuyện của đối phương.
Khi máy dò kim loại phát ra tín hiệu, họ sẽ dùng que sắt chọc thăm dò mặt đất để xác định những gì nằm bên dưới. Đây là lúc không có chỗ cho lo âu hay hồi hộp.
"Tay bạn không được phép run", Fisherman nói.
Thường kim loại được phát hiện là những mảnh đạn vô hại nằm rải rác trên các cánh đồng dọc chiến tuyến ở miền nam Ukraine. Nhưng nếu đó là mìn, những người lính công binh sẽ vô hiệu hóa chúng bằng cách dùng xẻng đào đất để làm lộ quả mìn, rồi móc nó vào chiếc câu liêm có gắn sợi dây dài.
Từ khoảng cách an toàn, họ giật mạnh sợi dây gắn vào câu liêm để lôi quả mìn chống tăng lên khỏi mặt đất. Lực lượng Nga thường cài một quả mìn chống bộ binh bên dưới mình chống tăng và nó sẽ được kích hoạt khi nhấc mìn chống tăng lên. "Luôn có rủi ro", Buba cho hay.
Các loại bẫy mìn bằng dây không thể nhìn thấy trong bóng tối, vì vậy những người lính công binh đôi khi đợi đến rạng sáng để tìm kiếm chúng. Fisherman cho biết đối với nhiệm vụ này, công cụ tốt nhất là một cây sậy: cứng chắc nhưng đủ mềm dẻo để không kích hoạt dây bẫy.
"Không ai nghĩ ra công cụ nào tốt hơn thế", anh vừa nói vừa nhổ một cây sậy bên bờ sông. Những người lính Ukraine đang nghỉ ngơi và tập trung trong một ngôi nhà trống trong lúc chờ lệnh tiếp theo.
Fisherman cho hay tuổi thọ của lính công binh rất ngắn. Mặc dù vậy, cho đến nay, đơn vị của ông vẫn chưa mất một người lính nào, điều mà ông coi là thành tựu lớn nhất của mình.
"Tôi không đến đây để trở thành anh hùng", Fisherman nói. "Tôi đến chỉ để làm công việc của mình: Giành chiến thắng".
Vũ Hoàng (Theo Washington Post)
