3h sáng 8/8, Lisa Vorpahl tỉnh giấc khi nghe tiếng gió xào xạc bên ngoài mà không biết đó là khởi đầu cho thảm kịch cháy rừng kinh hoàng ở thị trấn Lahaina.
Tiếng gió giống như ai đó đang cào lên mái lá khiến Vorpahl, nhân viên ngân hàng tại thị trấn du lịch Lahaina trên đảo Maui, Hawaii, không thể ngủ tiếp. Nhìn qua cửa sổ, bà có thể thấy gió thổi ào ào qua sườn đồi khô cằn, đầy cỏ xung quanh nhà mình.
Tại trang trại trồng khoai môn và sa kê gần đó, Alexa Caske cũng không ngủ được. Những cơn gió mạnh, do ảnh hưởng từ bão Dora di chuyển cách quần đảo Hawaii khoảng 1.100 km về phía nam, thổi bung cửa nhà xe và làm đổ cây phong lan Hong Kong bên ngoài.
Tại căn hộ trên phố Front, đại lộ ven biển ở thị trấn Lahaina, nhiếp ảnh gia Rachael Zimmerman cũng bị đánh thức bởi tiếng gió hú rung cửa sổ.
Nếu có bất kỳ cảnh báo nào vào đêm đó rằng Hawaii sắp hứng chịu một trong những thảm họa tự nhiên chết chóc và khủng khiếp nhất trong lịch sử bang, đó chính là tiếng gió.
Trong hai ngày trước đó, Cơ quan Thời tiết Quốc gia chi nhánh Honolulu đã gửi nhiều cảnh báo về những trận gió khô, mạnh do ảnh hưởng từ bão Dora quét qua đảo Maui vào thời điểm phần lớn khu vực này vừa trải qua thời gian khô cằn vì hạn hán nghiêm trọng.
Lần tỉnh giấc tiếp theo, Vorpahl ngửi thấy mùi khói. Điện đã mất.
Lửa bùng lên trên bãi cỏ khô gần nhà bà trên đường Lahainaluna, trên con dốc ngay phía đông đại lộ dẫn vào trung tâm thị trấn. Cột điện đổ và dây điện bị đứt, khiến nhiều người trong khu này tự hỏi liệu có phải chập điện là nguyên nhân gây cháy hay không.
Giới chức hạt Maui nhận được tin báo đầu tiên về đám cháy lúc 6h37 sáng 8/8. Không lâu sau, cảnh sát có mặt trong khu phố nhà Vorpahl và yêu cầu mọi người sơ tán. Trong khi đó, lực lượng cứu hỏa cố gắng dập tắt đám cháy.
Vorpahl không cảm thấy hoảng sợ, vì các đám cháy thường xuyên xảy ra. Ngọn lửa nhỏ và trông có vẻ không quá nguy hiểm khi bà và chồng Eddy lái xe qua.
"Đây là Hawaii. Không ai thấy lo lắng về nó", bà nói.
Họ trú tạm vài giờ ở căn hộ của con gái, rồi quay về nhà sau khi chính quyền hạt Maui gửi thông báo lúc 9h55 rằng đám cháy đã được "kiểm soát 100%".
Eddy cũng có suy nghĩ tương tự. "Không có gì xảy ra. Một vài xe cứu hỏa tới, nhưng sau đó họ thu dọn đồ đạc. Mọi thứ có vẻ đã hoàn toàn ổn", ông nói.
Thị trấn Lahaina nằm ở sườn tây đảo Maui, được bao quanh bởi những bãi biển cát trắng dưới chân núi lửa Pu'u Kukui cổ đại. Một đám cháy xảy ra vào sáng sớm là điều đáng lo ngại và Mark Stefl, thợ lợp ngói, có lý do để cảnh giác.
Ông sống ở dưới chân đồi trên đường Lahainaluna, trong căn nhà được xây lại sau vụ cháy rừng cách đây 5 năm. Ông nghe nói đám cháy lúc sáng sớm đã được dập tắt, nhưng khoảng 14h30 hôm đó, vợ ông, Michele, hét lên "Ôi Chúa ơi!".
Ngọn lửa bùng lên lần nữa ở sườn đồi cách nhà ông khoảng vài trăm mét và gió mạnh khiến ngọn lửa liếm theo cỏ khô, lan nhanh về phía thị trấn. Mark cố trấn an Michele rằng lính cứu hỏa sẽ khống chế nó. Nhưng tốc độ của đám cháy nhanh chưa từng thấy.
"Chỉ trong vài phút, bức tường lửa chỉ còn cách nhà tôi chưa đầy 30 mét", ông nói.
Vợ chồng Mark vội vàng đưa chó mèo lên xe. Chú chó cứu hộ Poppy đã bị bỏ quên trong lúc hỗn loạn. Mark khởi động chiếc xe tải và lao đi khi ngọn lửa lan tới bên hông nhà.
"Tôi khi đó chỉ biết cầu nguyện rằng chúng tôi sẽ không mất mạng", ông nói.
Cách đó không xa trên phố Komo Mai, AnnaStaceya Arcangel Pang nhìn thấy ngọn lửa ngày một gần. Pang và các thành viên gia đình, gồm bà ngoại, mẹ và anh em họ, sống cách nhau vài dãy nhà. Tất cả đều quyết định rời đi.
Pang, 31 tuổi, nhắn tin cho chồng để hỏi anh có muốn cô đóng gói đồ đạc gì hay không, bởi chồng cô đã đi làm ở thị trấn khác từ sáng sớm hôm đó. 8 phút sau anh trả lời, nhưng lúc đó lửa đã lan tới sân sau nhà họ. Pang vội vã lên xe để sơ tán cùng gia đình.
Khi lái xe rời đi cùng những con chó và vài bộ đồ, cô nghe thấy những tiếng nổ phía sau. "Khi nhìn lại, tất cả chỉ là khói đen. Lúc đó tôi hiểu khi trở lại, chúng tôi không còn lại gì", cô nói.
Đến lúc này, đám khói đen đó đã bắt đầu nhấn chìm cả thị trấn Lahaina.
Thị trấn 12.000 dân từng là thủ đô của Vương quốc Hawaii cũ và là trung tâm thương mại của các tàu buôn cá voi trong thế kỷ 19. Lahaina có Bảo tàng Baldwin Home, ngôi nhà cổ nhất ở Maui, và cây đa quý đã tồn tại 150 năm. Du khách thường tới thị trấn này để lướt sóng, lặn, tắm nắng.
Caresse Carson, 41 tuổi, làm việc tại nhà hàng Captain Jack's Island Grill. Cô đã ở Lahaina gần 2 thập kỷ và rất coi trọng lịch sử thị trấn này. Dù mất điện, Carson vẫn đi làm chiều hôm đó để giúp bảo quản thực phẩm tránh bị hỏng. Lái xe ngang qua nhà ông chủ Sam, cô thấy một phần mái nhà của ông đã bị gió xé toạc.
Khi cô và Sam kéo những túi đá vào nhà hàng để bảo quản thịt, khói đen bắt đầu cuồn cuộn khắp thị trấn.
"Nó tràn qua tòa nhà, khiến mọi thứ đen ngòm. Bạn không thể nhìn thấy thứ gì dù chỉ cách vài cm", cô nói.
Nhiếp ảnh gia Zimmerman lúc này cũng đang ở trung tâm thị trấn. Cô lấy chiếc két sắt nhỏ, hộ chiếu, ít tiền mặt, máy tính, chút đồ ăn cho con chó Zya và vài chiếc áo. 15h38, cô chụp vội vài bức ảnh phòng ngủ, tủ quần áo và đồ nội thất, vì nghĩ trong trường hợp tệ nhất, có có thể dùng chúng để yêu cầu bảo hiểm.
Cô gọi cho bố mẹ ở Colorado nửa giờ sau đó, nói rằng cô và bạn trai Nicole bị kẹt xe và không biết liệu họ có thể thoát được hay không. Bố mẹ khuyên cô nên đi men theo đường biển.
Carson cũng đang cố lái xe ra khỏi Lahaina trong chiếc bán tải Nissan. Than hồng rơi vào xe qua cửa sổ đang mở, làm thủng tấm chăn ở ghế sau.
Đường phố ở trung tâm thị trấn tắc nghẽn khi mọi người hoảng loạn tìm cách sơ tán và nhiều người đã bỏ lại phương tiện. Carson nhìn thấy cặp vợ chồng chạy chân trần qua đường, nhiều người khác đổ xuống các con phố nhỏ dẫn ra bãi biển và lao mình xuống nước để tránh đám cháy.
Carson cố tìm lối thoát, nhưng khi rẽ vào một con đường, cô phát hiện một cột điện đổ đã chắn ngang. "Tôi không biết mình sẽ làm gì. Ngọn lửa ngày một gần", cô nói.
16h25, Carson nhìn thấy bạn cô, Kaleo, đứng trên đường và bị một mảnh vỡ văng trúng đầu. Cô hét lên "lên xe đi, lên xe tôi đi".
Không khí xung quanh đen kịt. Carson bị mất phương hướng. Bỗng nhiên ánh sáng xuất hiện trên bầu trời. Cô nói với Kaleo "nhìn trăng kìa".
Lúc đó là 16h30. Kaleo giải thích với cô rằng đấy là mặt trời bị đám khói đen che phủ.
Không có còi báo động khẩn cấp. Không có chiến dịch sơ tán. Mọi thứ diễn ra hỗn loạn, khi ai cũng chỉ cố tìm cách sinh tồn.
Ảnh hồng ngoại vệ tinh đám cháy tràn qua thị trấn Lahaina đêm 8/8. Ảnh: Washington Post
Annelise Cochran, 30 tuổi, làm việc tại một tổ chức phi lợi nhuận bảo tồn đại dương, bị kẹt xe trên đường, trong lúc tòa nhà cạnh đó đang bốc cháy. Cô vội rời khỏi xe, tháo chạy về phía biển.
Cochran nhìn thấy hàng xóm 86 tuổi Freeman đang di chuyển một cách khó khăn và một hàng xóm khác tên Edna đang ở cạnh ông ấy. Cả ba giúp nhau trèo qua bức tường chắn sóng để thoát khỏi ngọn lửa.
Cochran nói họ đã bám trụ nhiều giờ trên bãi biển, cố tránh xa than hồng và khói đen. Nhưng chiếc xe bị bỏ lại trên phố Front bắt đầu phát nổ. Sóng nhiệt và khói độc thổi ra phía biển. Đôi lúc họ phải di chuyển gần về phía ngọn lửa vì thấy quá lạnh. Cochran kinh hoàng nhìn mọi người ôm lấy các mảnh vỡ và trôi nổi trên biển.
Lúc đó, Kevin Foley, 42 tuổi, bị mắc kẹt ở bãi đỗ xe Safeway khi ngọn lửa bao vây tứ phía. Anh đang đi tới xe buýt tới chỗ làm thì phải nhảy xuống khi chiếc xe ngập khói. Anh tìm đường trở lại bãi đỗ xe Safeway để lấy xe đạp.
Lo lắng cho bạn cùng phòng, Foley cố gắng đạp xe về nhà nhưng liên tục bị mắc kẹt trên đường. Khi màn đêm buông xuống, bầu trời chuyển sang màu cam. Anh thấy những cột điện rực lửa bên đường và tòa chung cư ba tầng trên đường Keawe bị ngọn lửa thiêu rụi.
Khoảng nửa đêm, một người đàn ông loạng choạng bước ra khỏi ngôi nhà đang cháy, chạy về phía trạm xăng. Da mặt người đàn ông bong tróc vì bỏng. Anh ta ngã gục trên vỉa hè.
Foley đỡ người đàn ông đứng dậy và đưa anh ta về phía Safeway. Sau đó, Foley đạp xe đi khắp nơi để tìm kiếm giúp đỡ cho tới khi nhìn thấy một sĩ quan cảnh sát.
Cảnh sát và lính cứu hỏa Maui đã nỗ lực suốt cả ngày để cứu mọi người và giúp họ sơ tán, khi lửa bùng lên khắp nơi. "Cảnh sát không thể làm bất kỳ điều gì cho anh ta. Họ chỉ cho anh ấy uống nước", Foley nhớ lại.
Foley và một số người cố gắng chạy vào trung tâm mua sắm Lahaina Cannery để tránh khói và chờ đợi qua đêm. Thỉnh thoảng anh ra ngoài để xem liệu lửa đã lan tới Safeway hay chưa.
Dưới làn nước biển tối tăm, lạnh lẽo ở Lahaina đêm 8/8, Cochran và hàng xóm Edna ôm chặt lấy nhau. Hai phụ nữ run rẩy, cố gắng hít thở khi xung quanh toàn khói. Cochran cảm thấy như cô sắp rơi vào trạng thái hôn mê. Hai người cố giữ tỉnh táo. Họ nói về gia đình và cùng hứa với nhau sẽ vượt qua khó khăn này.
Thỉnh thoảng, Cochran gọi Freeman, người hàng xóm lớn tuổi đang ở cách đó một đoạn và hỏi xem ông thế nào. Ông mỉm cười và giơ tay ra hiệu vẫn ổn. Sau đó, cô thấy ông gục xuống và không còn nhúc nhích. Ông có thể đã chết vì ngạt khói.
Khoảng nửa đêm, lính cứu hỏa tới giải cứu Cochran và hàng chục người khác trên bãi biển. Cô ở lại vài đêm tại khu trú ẩn. Cơ thể đầy những vết rách và bầm tím, trong khi mặt và bàn chân bị bỏng.
"Tôi thấy thật may mắn khi vẫn còn sống", cô nói.
Thanh Tâm (Theo Washington Post)
