Quyết định truy tố của bang Georgia được coi là gây hậu quả pháp lý nặng nề nhất với Donald Trump và không thể đảo ngược ngay cả khi ông tái đắc cử.
Trong những tháng qua, cựu tổng thống Mỹ Donald Trump đã liên tiếp bị truy tố cả ở cấp bang và liên bang liên quan đến cáo buộc chi tiền bịt miệng sao khiêu dâm, trữ tài liệu mật trái phép và cản trở công lý trong bạo loạn Đồi Capitol.
Tuy nhiên, Jennifer Rodgers, cựu công tố viên liên bang và hiện là phó giáo sư luật tại Trường Luật Đại học New York, cho rằng những quyết định truy tố trên không gây ảnh hưởng pháp lý nặng nề với ông Trump như động thái được đại bồi thẩm đoàn thành phố Atlanta, bang Georgia đưa ra ngày 14/8.
Theo đó, ông Trump bị truy tố dựa trên cáo buộc của Fani Willis, công tố viên hạt Fulton thuộc bang Georgia, rằng ông đã tìm cách lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 tại bang này. Cáo trạng của công tố viên Willis truy tố 19 người với 41 cáo buộc, trong đó ông Trump đối mặt 13 cáo buộc.
Các cáo buộc này xoáy vào hành vi uy hiếp, âm mưu làm giả, mạo danh quan chức nhà nước, nộp các báo cáo, tài liệu sai sự thật liên quan đến kết quả bầu cử ở bang Georgia năm 2020, trong đó thể hiện "những nỗ lực của cựu tổng thống và đồng minh nhằm làm suy yếu nền dân chủ Mỹ", Rodgers cho hay.
Căn cứ để công tố viên Willis đưa ra cáo trạng là Đạo luật về Các tổ chức tham nhũng và bạo lực (RICO) được bang Georgia ban hành. Đạo luật này được bang Georgia sao chép từ một đạo luật liên bang vốn được sử dụng để đối phó với các tập đoàn tội phạm núp bóng tổ chức kinh doanh.
Đạo luật RICO trước đây thường được sử dụng trong các vụ án liên quan tới mafia hoặc tội phạm ma túy. Tuy nhiên, gần đây, các công tố viên đã sử dụng nó rộng rãi hơn để buộc tội các băng đảng đường phố, tổ chức chính trị và thậm chí những nhóm cá nhân phạm pháp vì mục tiêu chung.
Cựu tổng thống Mỹ Donald Trump tại Windham, New Hampshire, hôm 8/8. Ảnh: AFP
Bản cáo trạng của bang Georgia được đưa ra dựa trên bằng chứng mà công tố viên Willis và các điều tra viên đã thu thập trong hơn hai năm. Willis và nhóm của bà đã trình bày chi tiết về những hành động bị cáo buộc theo Đạo luật RICO mà ông Trump và 18 người khác đã thực hiện.
Bản cáo trạng đã nêu 8 cách mà nhóm bị can đã thực hiện nhằm đạt được mục tiêu, gồm cung cấp thông tin sai sự thật với nhà lập pháp bang, khai báo gian dối với quan chức nhà nước, lên kế hoạch làm giả phiếu bầu, quấy rối và đe dọa nhân viên bầu cử, gây áp lực để Bộ Tư pháp đưa ra thông tin sai sự thật, lôi kéo phó tổng thống từ chối phiếu của đại cử tri đoàn, xâm nhập trái phép thiết bị bầu cử và cản trở công lý để che đậy âm mưu phạm tội.
"Đạo luật RICO không chỉ đơn giản nhắm vào một tội duy nhất, mà phác họa bức tranh tổng thể lớn hơn về hành động của một nhóm người", Morgan Cloud, giáo sư luật tại Đại học Emory, nói.
Trong trường hợp của cựu tổng thống Donald Trump, giáo sư Cloud cho rằng nó gồm loạt hành động gian lận liên quan tới mục tiêu "lật ngược kết quả bầu cử tổng thống năm 2020 ở Georgia".
Đó là lý do Trump không phải là người bị truy tố duy nhất theo đạo luật RICO. Nhiều đồng minh của ông, trong đó có cựu luật sư Rudy Giuliani hay cựu chánh văn phòng Nhà Trắng Mark Meadows, cũng bị cáo buộc tham gia vào kế hoạch.
Theo cáo trạng, Trump đã phạm trọng tội khi đưa ra các tuyên bố sai sự thật với quan chức nhà nước ở bang Georgia "một cách cố ý và bất hợp pháp", chủ yếu liên quan đến cuộc gọi "tìm phiếu" giữa ông với Tổng thư ký bang Georgia Brad Raffensperger.
Trong cuộc gọi kéo dài gần một tiếng hôm 2/1/2021, Trump tuyên bố đã có gian lận trong bầu cử và kiểm phiếu ở Georgia, nhiều lần thúc giục Raffensperger thay đổi kết quả bầu cử ở bang này bằng cách "tìm thêm 11.780 phiếu". Ông thậm chí đe dọa rằng Raffensperger có thể bị truy tố hình sự trừ khi tìm đủ số phiếu để lật ngược kết quả.
Nếu bị tuyên có tội theo đạo luật RICO của bang Georgia, ông Trump sẽ bị kết án tù tối thiểu 5 năm.
Giới quan sát cho rằng một trong những yếu tố khiến vụ truy tố ở Georgia trở thành đòn giáng mạnh với Trump là tính chất "không thể đảo ngược" của nó ngay cả khi Trump đắc cử tổng thống năm 2024.
Nếu tái đắc cử và bước vào Nhà Trắng, ông Trump có thể dễ dàng tự ân xá cho mình trong các vụ truy tố cấp liên bang. Nhưng ông không thể làm vậy với vụ án ở Georgia, bởi theo luật bang này, lệnh ân xá chỉ có thể được đưa ra bởi một hội đồng ân xá của bang. Thống đốc Georgia cũng không được phép ân xá cho người bị kết tội.
Ngoài ra, tòa án ở hạt Fulton cho phép camera ghi lại và phát sóng toàn bộ quá trình tố tụng trong phòng xử, trong khi các tòa án liên bang thì không.
Giáo sư luật Anthony Michael Kreis của Đại học bang Georgia cho rằng điều này sẽ giúp "mọi người hiểu chính xác những gì xảy ra ở Georgia và trên khắp cả nước sau cuộc bầu cử năm 2020. Theo đó, họ sẽ hiểu những thiệt hại mà ông Trump và đồng minh đã gây ra".
Bởi vậy, phó giáo sư Rodgers cho rằng vụ truy tố của công tố viên Willis, một thành viên đảng Dân chủ, vẫn có thể được xúc tiến ngay cả khi ông Trump trở thành tổng thống Mỹ. Tuy nhiên, Rodgers cho rằng kịch bản này sẽ đặt ra những câu hỏi chưa từng có tiền lệ về việc một tổng thống đương nhiệm có thể bị đưa ra xét xử hay không.
Dù vậy, công tố viên Willis vẫn tỏ ra rất quyết tâm với vụ án này. "Tôi muốn gửi đi thông điệp rằng nếu bạn nghĩ hạt Fulton là nơi có thể dễ dàng phạm tội, bạn đã sai và sẽ phải chịu hậu quả", bà tuyên bố.
Thanh Tâm (Theo CNN, CBS News)
