Dù không có bằng chứng vững chắc, phe Cộng hòa tại Hạ viện vẫn quyết điều tra luận tội Tổng thống Biden, dường như nhằm tạo đà cho Trump trước bầu cử 2024.
Hạ viện Mỹ hôm 13/12 bỏ phiếu thông qua quyết định mở cuộc điều tra luận tội Tổng thống Joe Biden nhằm xem xét liệu ông chủ Nhà Trắng có hưởng lợi bất chính từ các giao dịch kinh doanh nước ngoài của con trai Hunter Biden hay không.
Phe Cộng hòa tại Hạ viện Mỹ cáo buộc Tổng thống Biden và gia đình đã hưởng lợi bất hợp pháp từ những giao dịch này, khi ông giữ chức phó tổng thống trong chính quyền Barack Obama giai đoạn 2009-2017.
Tổng thống Mỹ Joe Biden phát biểu tại Nhà Trắng hôm 4/10. Ảnh: AFP
Quyết định của phe Cộng hòa tại Hạ viện khiến nhiều người ngạc nhiên, bởi họ gần như không có bất cứ cơ hội thành công nào với nỗ lực luận tội Tổng thống Biden. Ngay cả khi quyết định luận tội được Hạ viện thông qua, nó chắc chắn sẽ bị bác bỏ tại Thượng viện, nơi phe Dân chủ đang kiểm soát.
Khi được phóng viên hỏi về kỳ vọng từ cuộc điều tra luận tội Tổng thống Biden, nghị sĩ Troy Nehls, thành viên Cộng hòa đại diện cho bang Texas, trả lời thẳng thừng: "Tất cả là vì Donald Trump 2024, cưng ạ".
Nehls là một trong những người ủng hộ nhiệt thành nhất của cựu tổng thống Donald Trump tại quốc hội, thậm chí từng đề xuất ý tưởng bầu ông Trump làm chủ tịch Hạ viện sau khi phe Cộng hòa miễn nhiệm Kevin McCarthy hồi tháng 10.
Nikki McCann Ramirez, bình luận viên của Rolling Stones, nhận định tuyên bố của nghị sĩ Nehls là lời thừa nhận rằng nỗ lực chĩa mũi dùi vào Tổng thống Biden và gia đình ông mà phe Cộng hòa đang tiến hành là một "chiêu trò chính trị" nhằm làm suy yếu cơ hội tái đắc cử của ông, cũng như tạo đà cho Trump trong chiến dịch quay lại Nhà Trắng.
Giới chuyên gia cho rằng phe Cộng hòa tại Hạ viện thực tế không thực sự quan tâm đến việc luận tội hay phế truất Tổng thống Biden, mà chỉ muốn gây tổn hại về mặt chính trị càng nhiều càng tốt cho ông chủ Nhà Trắng trước thềm bầu cử. Họ dường như cũng tìm cách đánh lạc hướng chú ý của công chúng khỏi những bê bối pháp lý mà ông Trump đang phải đối mặt, khi vòng bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa đang đến gần.
Trong nhiều tháng qua, các thành viên Cộng hòa tại Hạ viện đã tìm cách ghép nối những mẩu bằng chứng mà họ thu thập được để tìm cách chứng minh "hành vi phạm pháp" của Tổng thống Biden. Tuy nhiên, họ đã không tìm được bất cứ thông tin nào vững chắc, thậm chí không thể chỉ ra ông Biden chính xác đã có "hành vi sai trái" nào.
James Comer, chủ tịch Ủy ban Giám sát Hạ viện Mỹ, một trong những cơ quan phụ trách cuộc điều tra, đã tỏ ra rất bực bội khi người dẫn chương trình của Fox & Friends liên tục hỏi những câu về bằng chứng thực sự phe Cộng hòa đang nắm giữ chống lại Tổng thống Biden. Không thể trả lời được những câu hỏi này, Comer tuyên bố tẩy chay chương trình.
Hunter Biden, 53 tuổi, hôm 13/12 tổ chức cuộc họp báo hiếm hoi bên ngoài tòa nhà quốc hội Mỹ để bày tỏ bức xúc với phe Cộng hòa.
"Tôi ở đây hôm nay để đảm bảo rằng cuộc điều tra của Hạ viện nhắm vào gia đình tôi sẽ không được tiến hành dựa vào những bằng chứng bị bóp méo, can thiệp và những lời dối trá", Hunter Biden nói.
Hunter Biden, con trai Tổng thống Mỹ Joe Biden, tại cuộc họp báo bên ngoài tòa nhà quốc hội ở thủ đô Washington ngày 13/12. Ảnh: AFP
"Trong 6 năm qua, tôi trở thành mục tiêu của cỗ máy tấn công không ngừng nghỉ mang tên Donald Trump. Họ chế nhạo nỗ lực vượt qua chứng nghiện ma túy của tôi, xem thường khả năng hồi phục của tôi, tìm cách biến tôi thành kẻ phi nhân tính, tất cả chỉ nhằm bêu xấu và hủy hoại cha tôi", con trai Tổng thống Mỹ nói.
Matthew Lebo, giáo sư khoa học chính trị tại Đại học Western, Canada, cho rằng mở cuộc điều tra luận tội ngay trước năm bầu cử là một chiến thuật mới của phe Cộng hòa, sau khi nhận ra rằng chỉ thuyết phục cử tri không bỏ phiếu cho ông Biden là chưa đủ.
"Việc mở điều tra luận tội không chỉ nhằm đánh lạc hướng khỏi Donald Trump, mà còn cố tạo ra bê bối trước thềm bầu cử", Lebo nói.
Quá trình điều tra luận tội có thể giúp đảng Cộng hòa nêu lên những cáo buộc tiêu cực nhắm vào ông Biden trong phần lớn chiến dịch bầu cử năm 2024, ngay cả khi chúng không có căn cứ vững chắc. Nó cũng sẽ giúp ba ủy ban Hạ viện do đảng Cộng hòa dẫn đầu đưa ra các trát đòi tài liệu và lời khai, qua đó tạo ra những thông tin bất lợi cho Tổng thống Biden.
Điều này được cho là sẽ tạo lợi thế đáng kể cho Trump, ứng viên hàng đầu của đảng Cộng hòa. Theo bình luận viên Ramirez, những đảng viên Cộng hòa ủng hộ Trump nhiệt thành nhất cho rằng chỉ có chiến thuật này mới có thể lấn át được các phiên xét xử, lấy lời khai và những lần hầu tòa mà ông Trump đối mặt.
Cựu giáo sư Đại học Harvard, luật sư Alan Dershowitz, cho hay các cáo buộc từ đảng Cộng hòa xoay quanh hoạt động từ khi ông Biden còn giữ chức phó tổng thống chứ không phải ở vị trí hiện tại trong Phòng Bầu dục, điều đó khiến ông không bị luận tội ngay cả khi Hạ viện Mỹ tìm thấy bằng chứng.
"Tôi nghĩ có rất nhiều hành vi đạo đức giả đang diễn ra. Nhiều người từng phủ nhận việc ông Trump bị luận tội giờ đây dường như đang gợi ý rằng có thể ông Biden nên bị như vậy. Chúng ta phải có một quy tắc cho tất cả. Chúng ta không thể áp dụng những quy tắc riêng biệt cho đảng Dân chủ hay đảng Cộng hòa", ông nói.
Nhưng John Shu, luật sư từng phục vụ trong cả chính quyền cựu tổng thống George H.W. Bush và George W. Bush, lập luận rằng đảng Cộng hòa hoàn toàn có cơ sở để bắt đầu một cuộc điều tra luận tội.
"Điều tra luận tội giống như một cuộc điều tra sơ bộ hoặc cuộc điều tra của đại bồi thẩm đoàn. Mục đích là thu thập dữ kiện để phân tích và trình bày sau này, chứ không phải để luận tội bất kỳ ai", ông giải thích. "Đây là quy trình trước khi luận tội thực sự, giống như việc nộp bản cáo trạng".
Theo ông, việc bắt đầu một cuộc điều tra luận tội "tạo điều kiện để Hạ viện triệu tập một số cá nhân và thu thập những tài liệu nhất định". Bên cạnh đó, các cuộc điều tra không còn bị ràng buộc hoặc giới hạn trong những ủy ban cụ thể với các năng giám sát cụ thể của nó.
Bất chấp thực tế là tất cả thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện đã bỏ phiếu ủng hộ cuộc điều tra, một số nghị sĩ, đặc biệt là những người đến từ các khu vực bị chia rẽ về chính trị, vẫn bày tỏ lo ngại rằng thất bại của nỗ lực luận tội sẽ khiến họ phải trả giá đắt trước cử tri trong cuộc bầu cử sắp tới.
"Nếu chúng ta không chắc thắng, điều đó sẽ hạn chế đáng kể những gì Hạ viện có thể làm về lâu dài", nghị sĩ Cộng hòa Dusty Johnson nói.
Nghị sĩ Ken Buck cũng cho rằng đảng Cộng hòa của ông đang đang thực hiện "một nỗ lực trả đũa" phe Dân chủ tại Hạ viện, những người từng hai lần luận tội bất thành ông Trump trong nhiệm kỳ.
Theo một số chuyên gia, đảng Cộng hòa có thể phải đối mặt với nguy cơ đánh mất cử tri trong cuộc bầu cử vào tháng 11/2024, vì nếu họ thất bại trong nỗ lực luận tội, đảng Dân chủ có thể ám chỉ rằng hành động của phe Cộng hòa hoàn toàn mang tính chất đảng phái và phục vụ chương trình nghị sự của ông Trump.
Mặt khác, khả năng công chúng Mỹ ủng hộ nỗ lực luận tội Tổng thống Biden là tương đối thấp.
Một cuộc thăm dò của kênh CNN hồi tháng 10 cho thấy 57% người Mỹ nghĩ rằng Tổng thống Biden không nên bị luận tội. Theo Washington Post, con số này cao hơn từ 10 đến 14 điểm phần trăm so với các cuộc thăm dò tương tự về thái độ trước hai cuộc luận tội đối với cựu tổng thống Trump.
Lãnh đạo phe Cộng hòa tại Thượng viện Mitch McConnell từng nói ông hiểu lý do các đồng nghiệp tại Hạ viện muốn thúc đẩy cuộc điều tra luận tội, nhưng cảnh báo về những nguy cơ mà họ sẽ gặp phải nếu tiếp tục theo đuổi con đường này.
"Việc luận tội không nên bị biến thành một hành vi phổ biến", ông McConnell nói. "Điều đó không tốt cho đất nước".
Vũ Hoàng (Theo Guardian, Fox News, Independent)
