Những lời đe dọa cứng rắn của Israel nhắm vào Hezbollah gây lo ngại về nguy cơ xung đột ở biên giới với Lebanon biến thành cuộc chiến tổng lực.
"Nếu thế giới và chính phủ Lebanon không hành động để ngăn các vụ pháo kích vào các khu dân cư ở miền bắc Israel cũng như buộc Hezbollah phải rút khỏi khu vực biên giới, Lực lượng Vũ trang Israel (IDF) sẽ làm điều đó", Benny Gantz, thành viên nội các thời chiến của Thủ tướng Benjamin Netanyahu, ngày 28/12 tuyên bố.
Gantz, lãnh đạo đảng Đoàn kết Dân tộc đối lập ở Israel, cho rằng tình hình ở biên giới phía bắc đòi hỏi sự thay đổi và "thời gian cho giải pháp ngoại giao sắp hết". Eylon Levy, phát ngôn viên văn phòng Thủ tướng Netanyahu, trước đó cũng yêu cầu Hezbollah rút lực lượng khỏi khu vực biên giới với Israel và tuân thủ Nghị quyết 1701 của Liên Hợp Quốc, nếu không "chúng tôi sẽ tự đẩy lùi họ khỏi khu vực này".
Đây là những cảnh báo quyết liệt nhất của giới chức Israel nhắm vào lực lượng Hezbollah ở Lebanon, dấu hiệu cho thấy Tel Aviv đang xem xét phương án sử dụng biện pháp quân sự để đẩy lùi Hezbollah ở khu vực biên giới nếu nhóm này tiếp tục các cuộc pháo kích.
Tướng Ori Gordin, tư lệnh quân khu miền bắc Israel, cũng khẳng định lực lượng dưới quyền "đang ở trạng thái sẵn sàng chiến đấu rất cao". Thủ tướng Netanyahu từng tuyên bố Israel sẽ "một tay biến thủ đô Beirut và khu vực miền nam Lebanon thành Dải Gaza và thành phố Khan Younis" nếu Hezbollah tiến hành cuộc chiến tổng lực nhắm vào nước này.
Các phát biểu cứng rắn được đưa ra trong bối cảnh giao tranh ở biên giới Israel - Lebanon đang tăng nhiệt. Nhóm vũ trang Hồi giáo dòng Shiite Hezbollah tuần này bắn phá nhiều hơn vào miền bắc Israel bằng hàng chục rocket và máy bay không người lái (UAV) mang thuốc nổ.
Theo Nghị quyết 1701 được Hội đồng Bảo an LHQ thông qua năm 2006 nhằm giải quyết xung đột Israel - Lebanon, lực lượng Hezbollah phải rút quân khỏi khu vực 30 km tính từ biên giới và giải giáp. Song Hezbollah đã không làm như vậy, thay vào đó xây dựng kho vũ khí mạnh mẽ hơn với sự hỗ trợ từ Iran.
"Hezbollah và Iran, bên hậu thuẫn họ, đang kéo Lebanon vào một cuộc chiến không cần thiết do Hamas khởi phát. Khu vực này không đáng chịu thêm một cuộc xung đột lớn hơn", ông Levy nói.
Pháo binh Israel bắn phá các mục tiêu ở ngoại ô Odaisseh, miền nam Lebanon ngày 17/11. Ảnh: AFP
Ngoại trưởng Israel Eli Cohen trong chuyến thăm khu vực gần biên giới ngày 27/12 cho biết Tel Aviv có thể nhắm mục tiêu vào thủ lĩnh Hezbollah Hassan Nasrallah, động thái gần như chắc chắn gây ra cuộc xung đột lớn hơn với nhóm vũ trang này.
"Chúng tôi vẫn cố gắng ưu tiên giải pháp ngoại giao. Nếu nó không hiệu quả, tất cả các lựa chọn khác đều được cân nhắc", ông nói.
Giới chức an ninh Israel cho biết Hezbollah cùng ngày thực hiện đợt tập kích tên lửa và UAV dữ dội nhất vào miền bắc nước này kể từ đầu tháng 10. Trước đó, hãng thông tấn nhà nước Lebanon đưa tin ba người thiệt mạng vì cuộc không kích của Israel trong đêm ở miền nam. Hezbollah nói rằng một thành viên của nhóm đã chết trong vụ tấn công.
Các chuyên gia nhận định nguy cơ leo thang cuộc chiến giữa Israel và Hezbollah đã tăng đáng kể trong những ngày gần đây.
Peter Jennings, thành viên cấp cao của Viện Chính sách Chiến lược Australia, cho biết biên giới Israel - Lebanon đang trở thành "chảo lửa", với các cuộc bắn phá bằng rocket hàng này và những đòn tấn công trả đũa từ Israel.
"Nó chưa leo thang thành cuộc chiến toàn diện, song tôi nghĩ đây vẫn là một vùng chiến sự cực kỳ nguy hiểm", Jennings nói.
Ông nói Israel đang cân nhắc xem họ có phải mở một chiến dịch tấn công trên bộ để đẩy lùi Hezbollah khỏi khu vực biên giới hay không. Hàng trăm nghìn binh sĩ Israel đã được triển khai tới miền bắc đất nước và Tel Aviv coi Hezbollah là mối đe dọa tiềm ẩn còn lớn hơn Hamas.
"Hezbollah có nhiều rocket hơn, lực lượng chiến đấu đông hơn và nằm ngay phía bắc Israel, nơi có các khu dân cư đông đúc, khiến họ trở thành mối nguy lớn", ông nói.
Nhóm Hezbollah kiểm soát một phần thủ đô Beirut, toàn bộ khu vực miền nam Lebanon và phần lớn thung lũng Beqaa. Được Iran hậu thuẫn, đây là một trong những lực lượng quân sự phi nhà nước được trang bị vũ khí mạnh nhất trên thế giới.
Giới quan sát cho biết Hamas đã tìm cách kêu gọi Hezbollah cùng các nhóm vũ trang ở Trung Đông cùng chung tay chống lại Israel, nhằm đưa vấn đề của người Palestine trở lại trọng tâm thảo luận của Trung Đông.
"Những gì chúng tôi biết là Hezbollah đang dần tham gia vào cuộc chiến và ngày càng trở nên táo bạo hơn. Họ đã sử dụng gần như tất cả các loại vũ khí của mình để tập kích Israel, ngoại trừ khí tài tầm xa", Jacques Neriah, cựu nhà phân tích tình báo hàng đầu của Israel và từng là cố vấn chính sách đối ngoại của thủ tướng Yitzhak Rabin trong những năm 1990, cho hay.
Israel gần đây đã sơ tán khoảng 70.000 người khỏi các khu dân cư ở biên giới phía bắc đất nước, sau khi 4 thường dân và 9 binh sĩ thiệt mạng trong các cuộc tập kích. Tại Lebanon, hơn 100 người đã thiệt mạng, 120.000 người phải rời bỏ nhà cửa để tránh bom đạn.
Một cuộc xung đột toàn diện nếu nổ ra giữa Israel và Lebanon chắc chắn sẽ gây ra những hậu quả nghiêm trọng hơn, theo giới quan sát.
Vị trí Israel và Lebanon. Đồ họa: AFP
Chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden được cho là đang nỗ lực đàm phán với Israel, Lebanon và các bên trung gian cho Hezbollah nhằm giảm bớt căng thẳng biên giới và khôi phục tình hình ổn định lâu dài ở đó, theo quan chức Lebanon.
Nỗ lực ngoại giao này được dẫn dắt bởi Amos Hochstein, người giám sát các cuộc đàm phán năm ngoái dẫn tới thỏa thuận lịch sử giữa Israel và Lebanon về giải quyết tranh chấp biên giới trên biển. Hezbollah đã ủng hộ thỏa thuận này sau những phản đối ban đầu.
Trọng tâm trước mắt của các cuộc thảo luận là ngăn giao tranh ở biên giới leo thang thành xung đột toàn diện, theo những nguồn tin am hiểu vấn đề. Ngoài ra, chính quyền ông Biden cũng sẽ thảo luận về các điều khoản cho một thỏa thuận dài hạn, nhằm khôi phục ổn định dọc biên giới để những người phải di tản ở miền bắc Israel và miền nam Lebanon có thể trở về nhà.
Một số thành viên trong chính phủ và quân đội Lebanon cũng mong muốn thúc đẩy đàm phán, với niềm tin rằng một thỏa thuận phân định biên giới sẽ củng cố quyền lực của họ ở Lebanon, nơi Hezbollah cũng là một phần của giới lãnh đạo và đang có quyền lực thống trị.
Hezbollah từng nhận được ủng hộ rộng rãi của người dân Lebanon với tuyên bố sẽ giành lại những vùng đất mà họ cho là bị Israel chiếm đóng. Tuy nhiên, điều này đã có phần suy giảm gần đây, khi Hezbollah hứng chịu một số chỉ trích về tình trạng tham nhũng, đảng phái và lợi dụng cái cớ giành lại đất để duy trì vũ trang.
"Hezbollah sẽ không làm điều gì có thể đe dọa sự tồn vong của chính họ hoặc năng lực răn đe và vị thế quân sự của nhóm", Emile Hokayem, nhà nghiên cứu cấp cao về an ninh Trung Đông tại Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế ở Anh, nói.
Với những người dân ở khu vực biên giới, hy vọng lớn nhất là giao tranh chấm dứt, an ninh được khôi phục và được trở về nhà. "Chúng tôi chỉ hy vọng điều đó sẽ tính bằng tháng chứ không phải bằng năm", Sigal Vishnetzer, cư dân sống ở khu Manara, phía bắc Israel, cho hay.
Thanh Tâm (Theo Washington Post, The Australian, Al Jazeera)
