Siêu thứ ba, ngày 16 bang và vùng lãnh thổ Mỹ đồng loạt tổ chức bầu cử sơ bộ, là cơ hội cuối cùng để bà Haley tiếp tục nuôi hy vọng đánh bại ông Trump.
"Siêu thứ ba" là thuật ngữ để chỉ ngày thứ ba trong tháng 2 hoặc tháng 3 năm bầu cử tổng thống Mỹ, khi nhiều bang tổ chức bầu cử sơ bộ nhất để chọn ứng viên đại diện cho đảng Dân chủ và Cộng hòa ra tranh cử.
Khoảng 1/3 số đại biểu của mỗi đảng sẽ được phân bổ cho ứng viên trong ngày Siêu thứ ba, nhiều hơn bất cứ ngày nào khác trong vòng bầu cử sơ bộ. Những đại biểu này sau đó sẽ dự đại hội toàn quốc của đảng, tham gia bỏ phiếu chọn người đại diện của đảng chạy đua vào Nhà Trắng.
Siêu thứ ba trong mùa bầu cử năm nay diễn ra vào ngày 5/3, khi 16 bang và vùng lãnh thổ, gồm Alabama, Alaska, Arkansas, California, Colorado, Maine, Massachusetts, Minnesota, Bắc Carolina, Oklahoma, Tennessee, Texas, Utah, Vermont, Virginia cùng Samoa thuộc Mỹ, sẽ đồng loạt tổ chức bỏ phiếu sơ bộ và họp kín.
Đảng Cộng hòa tại các bang sẽ phân bổ 874 trong tổng số 2.429 đại biểu cho hai ứng viên là cựu tổng thống Donald Trump và cựu đại sứ Mỹ tại Liên Hợp Quốc Nikki Haley trong ngày Siêu thứ ba, trong đó nhiều nhất là California với 169 đại biểu và Texas với 161 đại biểu.
Ứng viên Cộng hòa muốn nhận đề cử của đảng cần được tối thiểu 1.215 đại biểu bỏ phiếu ủng hộ tại Đại hội Toàn quốc đảng Cộng hòa vào tháng 7 ở thành phố Milwaukee, bang Wisconsin.
Sau vòng sơ bộ ở 5 bang đầu tiên, ông Trump đang có 110 đại biểu, trong khi bà Haley có 20 đại biểu. Chiến thắng áp đảo mới nhất ở Michigan giúp ông Trump tiến gần hơn tới mốc 1.215 đại biểu cần thiết để giành đề cử của đảng Cộng hòa.
Số đại biểu các ứng viên tổng thống đảng Cộng hòa và Dân chủ đã giành được trong vòng sơ bộ. Đồ họa: NBC News
Với vị thế hiện tại, Siêu thứ ba được coi là cơ hội cuối cùng để bà Haley có thể làm chậm đà tiến của ông Trump, giúp nữ ứng viên tiếp tục duy trì hy vọng trong cuộc đua vào Nhà Trắng.
Kết quả Siêu thứ ba có thể không được công bố ngay lập tức, do các bang tổ chức bầu cử sơ bộ với thời gian khác nhau. Tại California, phiếu bầu qua thư được coi là hợp lệ nếu có dấu bưu chính không muộn hơn ngày 5/3 và đến điểm kiểm phiếu không muộn hơn ngày 12/3.
Ngoài ra, một số bang còn tổ chức "bỏ phiếu sơ bộ mở", cho phép cử tri có thể chọn tham gia bầu cử sơ bộ của đảng Cộng hòa hay đảng Dân chủ tại bang tương ứng, khiến việc dự đoán kết quả thêm phức tạp.
Bà Nikki Haley phát biểu tại Greer, bang Nam Carolina ngày 19/2. Ảnh: AP
Kết quả các khảo sát cho thấy ông Trump áp đảo bà Haley ở California và Texas, cùng hàng loạt bang khác như Alabama, Maine và Minnesota. Chiến dịch tranh cử của ông Trump ước tính cựu tổng thống sẽ thắng ít nhất 773 đại biểu trong Siêu thứ ba và đạt mức cần thiết để giành đề cử của đảng Cộng hòa trong một hoặc hai tuần kế tiếp.
Cựu tổng thống Trump liên tục kêu gọi bà Haley bỏ cuộc trước Siêu thứ ba, đồng nghĩa sẽ mở đường cho trận tái đấu giữa ông và Tổng thống Joe Biden, đang là ứng viên hàng đầu của đảng Dân chủ.
Tuy nhiên, bà Haley khẳng định quyết tâm theo đuổi cuộc đua, cam kết sẽ không từ bỏ trước khi kết quả ngày Siêu thứ ba ngã ngũ. Để thực hiện kế hoạch này, bà đã lên lịch trình vận động tranh cử dày đặc trước 5/3, nhằm thuyết phục cử tri Cộng hòa bỏ phiếu cho mình.
"Cử tri có quyền được đưa ra lựa chọn của mình, không phải bầu cử theo kiểu chỉ có một ứng viên duy nhất", bà Haley phát biểu sau thất bại ở Nam Carolina ngày 24/2. "Tôi có trách nhiệm đưa cho họ lựa chọn đó".
Ứng viên tổng thống Joe Biden của đảng Dân chủ (trái) và Donald Trump của đảng Cộng hòa. Ảnh: AP
Kết quả Siêu thứ ba tại Bắc Carolina sẽ được theo dõi sát sao để xác định tiềm năng của mỗi ứng viên. Bắc Carolina là một trong những bang chiến trường có thể định hình kết cuộc tổng tuyển cử tháng 11. Năm 2020, ông Trump đánh bại đối thủ Biden ở bang này với chênh lệch sít sao, chỉ hơn một điểm phần trăm.
Bắc Carolina sẽ phân bổ 74 đại biểu vào Siêu thứ ba. Bang này cũng cho phép cử tri trung lập tham gia bầu cử sơ bộ của bất kỳ đảng nào họ muốn. Đây chính là cơ hội để Haley cải thiện vị thế, do bà có sức ảnh hưởng với cử tri độc lập cao hơn ông Trump.
Haley tin rằng mình có vị thế tốt hơn Trump để đánh bại Tổng thống Biden trong cuộc bầu cử vào tháng 11. Bà dẫn kết quả một số cuộc thăm dò gần đây, trong đó có khảo sát của Trường Luật Marquette, cho thấy tỷ lệ ủng hộ bà cao gấp hơn ông Biden. Kết quả các khảo sát toàn quốc của RealClearPolitics cũng cho thấy bà Haley dẫn trước ông Biden 5 điểm phần trăm trong bầu cử giả định, trong khi ông Trump chỉ dẫn trước 2 điểm phần trăm.
Nhưng nếu thất bại trong ngày Siêu thứ ba, bà Haley nhiều khả năng sẽ bỏ cuộc, khi nữ ứng viên này không còn bất cứ cơ hội nào để lật ngược tình thế.
Về phía Dân chủ, đảng này sẽ phân bổ 1.439 trong tổng số 3.979 đại biểu trong Siêu thứ ba. Tổng thống Biden được dự đoán thắng lớn, khi ông chỉ phải đối mặt đối thủ không mấy nổi bật là nghị sĩ bang Minnesota Dean Phillips.
Ông Biden đang có 178 đại biểu và cần đạt mốc 1.968 đại biểu. Đảng Dân chủ sẽ tổ chức đại hội toàn quốc vào tháng 8 ở thành phố Chicago, bang Illinois.
Như Tâm (Theo Reuters, USA Today)
