12/18/23
Một xe tăng Nga cháy gần thị trấn Vuhledar - hình ảnh được lực lượng quân đội Ukraine công bố vào ngày 5/11/2023
Ned Davies và Fernando Duarte
BBC Eye Investigations
18 tháng 12 2023
Một cuộc điều tra của BBC Eye đã xác minh những cáo buộc của binh sĩ Nga về cách thức mà các chỉ huy của họ đã sử dụng dẫn đến tổn thất nặng nề tại Ukraine.
Những người lính này cho biết họ được thượng cấp coi như "thịt" khi được điều động ra chiến trường. Câu chuyện của họ về những chỉ huy "kém năng lực" và điều mà các chuyên gia đã gọi là chiêu thức "máy nghiền thịt" đã trở thành biểu tượng cho các thất bại của Nga tại Ukraine.
Thời gian đầu của cuộc xâm lược, Nga đã xem Lữ đoàn Hải quân đánh bộ 155 là một đơn vị tinh nhuệ. Nhưng khi cuộc chiến tranh diễn ra, những điểm yếu của đơn vị này trên chiến trường đã bị phơi bày. Cuộc điều tra của BBC cho thấy đơn vị đã này đã bị tổn thất 60 binh sĩ chỉ tính riêng trong một cuộc tấn công.
Một trong những người lính này là Ramaz Gorgadze, 25 tuổi, người đã được huy động từ quê nhà ở vùng Viễn Đông của Nga chỉ vài tuần trước đó. Khi bị triệu tập, anh ta tỏ ra yêu nước, làm dáng để chụp ảnh tại một trại huấn luyện và chia sẻ một bài đăng trên mạng xã hội với lời hát, "Nước Nga ủng hộ bạn. Binh sĩ Nga chiến đấu vì bạn."
Anh ta chia sẻ những hình ảnh bản thân mình trong bộ quân phục, bao gồm một bữa ăn tối với pizza và bia, dường như là bữa ăn cuối cùng trước khi được điều động đến Ukraine.
Ramaz Gorgadze được huy động vào Lữ đoàn Thủy quân đánh bộ 155 hồi tháng 9/2022
Tuy nhiên, về mặt cá nhân, anh ta đã thể hiện sự ngờ vực về cuộc chiến. Mẹ của anh ta nói với tờ Magadan Pravda của Nga rằng anh ta có bạn ở Ukraine và đã nói với mẹ mình: "Điều tệ nhất không phải là bỏ mạng mà là bắn vào người giống như con."
Vào cuối tháng 10/2022, anh ta gia nhập Lữ đoàn Hải quân đánh bộ 155 ở vùng Donetsk, miền đông nam Ukraine. Trước thời điểm đó, đơn vị này đã bị cáo buộc gây nên các tội ác chiến tranh tại Bucha và Izym, điều mà phía Nga đã bác bỏ.
Máu và "thịt" mới
Gorgadze nhanh chóng tham gia vào cuộc chiến của phía Nga nhằm chiếm lại các thị trấn chiến lược quan trọng như Pavlivka và Vuhledar.
Là cộng đồng khai thác mỏ, nơi có 15.000 người từng sinh sống, Vuhledar là một trong những nơi xảy ra giao tranh đẫm máu nhất trong cuộc chiến. Thị trấn này nằm trên nền đất cao và các lực lượng Ukraine đã sử dụng địa điểm này để nhắm đến các tuyến tiếp vận của phía Nga.
Vào khoảng thời gian này, Gorgadze đã đăng một video ngắn và với cảnh quay bị rung lên Instagram, cho thấy cảnh thành phố Volnovakha gần đấy bị phá hủy.
Sau đó, ngay trước khi xảy ra cuộc tấn công nhằm vào Vuhledar, anh ta đã dừng gửi các tin nhắn cho mẹ mình.
Vuhledar, hình ảnh vào tháng 3/2023, đã trở thành thị trấn chiến lược quan trọng cho cả hai phía Ukraine và Nga
Một lá thư tố cáo
Các thông tin về những binh sĩ mất tích trong đơn vị tăng vọt và chỉ vài ngày sau đó, vào đầu tháng 11, các thành viên trong Lữ đoàn 155 đã gửi một lá thư thông qua kênh Telegram đến cho Oleg Kozhemyako, thống đốc vùng (krai) Primorsky của Nga, nơi đóng đại bản doanh của đơn vị này. Tài liệu này ngay sau đó lan truyền rộng rãi.
Các binh sĩ đã nói về những khung cảnh hỗn loạn trên chiến trường và chỉ trích kịch liệt các chỉ huy quân sự. Họ nói rằng "khoảng 300 người bị giết, bị thương và mất tích" chỉ trong bốn ngày trong một "cuộc tấn công không thể hiểu được".
Họ nói thượng cấp coi họ như "thịt" khi điều họ đến chiến trường.
Bức thư này đã khiến Bộ Quốc phòng Nga phát đi một thông cáo bác bỏ công khai hiếm có, làm nhẹ đi những cáo buộc của lính thủy đánh bộ. Trong một cuộc phỏng vấn trên kênh Telegram, Thống đốc Kozhemyako nói: "Vâng, có tổn thất, có giao tranh khốc liệt đang tiếp diễn, nhưng tổn thất ít hơn điều mà họ cáo buộc." Ông ấy cũng cam kết sẽ cung cấp trang thiết bị mà binh sĩ cần.
Cuộc điều tra của BBC Eye cũng phân tích hình ảnh video từ các khu vực mà đơn vị này đang giao chiến. Hình ảnh từ một thiết bị bay không người lái do thám cho thấy một lỗi lầm tương tự cứ bị lặp lại hết lần này đến lần khác. Một vài chiếc xe bọc thép của phía Nga bị lực lượng Ukraine làm cho phát nổ trên cùng một con đường rộng gần khu vực Pavlivka vào những ngày khác nhau.
Hình ảnh từ một chiếc thiết bị bay do thám của Ukraine cho thấy một trong những chiếc xe bọc thép của phía Nga bị nổ tung trên đường gần khu vực Pavlivka
Nhà phân tích quốc phòng Tayfun Ozberk, người đã làm việc cùng lính thủy đánh bộ của Nga vào năm 2004, nói chuyện Nga đang "không áp dụng các quy tắc căn bản của chiến tranh trên bộ" là điều có thật.
Chỉ với một con đường rộng để di chuyển, "các binh sĩ Ukraine biết bắn vào nơi đâu; họ [lính Nga] là những mục tiêu dễ dàng".
Ông bổ sung: "Không có việc dọn mìn và hoạt động do thám trên không, không có đủ thông tin tình báo, hoạt động không có nguyên tắc như vậy là tự sát."
Chuyên gia về chiến tranh từ Viện Nghiên cứu Chiến lược Quốc tế (International Institute for Strategic Studies - IISS), trụ sở tại London, William Alberque nói thêm:
"Lữ đoàn 155 đã chịu tổn thất nặng nề khi ra sức chiếm Kyiv và tình hình chỉ trở nên ngày càng tệ hại hơn khi họ cần phải thay những quân nhân bị mất đi bằng lính mới được tuyển mộ."
"Những binh sĩ này dường như không được huấn luyện đầy đủ hoặc nhận được trang thiết bị phù hợp."
Các chuyên gia phân tích quân sự khác cũng sử dụng thuật ngữ chiêu thức "máy nghiền thịt" để mô tả các cuộc tấn công như tại Vuhledar - đó là đưa binh sĩ dồn lên thành đợt, không chuẩn bị và có khả năng phải bỏ mạng.
Hành trình đến tiền tuyến
Trước tháng 12, mẹ của Gorgadzem, bà Svetlana, mỏi mệt trước việc thiếu thông tin về con trai mình, vì vậy bà quyết định tự đi đến tiền tuyến để tìm con. Bà cho biết đã đi qua gần 7.000 km để đến Ukraine.
Ramaz Gorgadze với mẹ mình, bà Svetlana - trong một bài đăng trên mạng xã hội bà viết: "Con trai, mẹ con mình vẫn ở bên nhau, mẹ yêu con."
Nhưng khi đến nơi, bà phát hiện con mình đã chết.
Chúng tôi phát hiện một tài khoản mô tả Gorgadze đã vào một tòa nhà ở Pavlivka, nơi anh ta cảm thấy hoảng sợ như thế nào, chỉ một ngày trước khi lá thư tố cáo được đăng tải. Sau đó, một thiết bị bay không người lái đã thả một quả lựu đạn và anh ta đã bị mất đôi chân từ vụ nổ. Người lính Nga trẻ tuổi qua đời sau đó vì chấn thương.
Bao nhiêu lính tử trận trong Lữ đoàn 155?
Không có số liệu chính thức về thương vong của Nga, Olga Ivshina từ BBC Tiếng Nga đã làm việc với các trang web tin tức độc lập của Nga, gồm Mediazona và một mạng lưới các tình nguyện viên, để đếm số lính Nga tử trận.
Bằng cách theo dõi các dữ liệu nguồn mở, chẳng hạn các thông báo chính thức, bài đăng trên mạng xã hội, tài liệu truyền thông và hình ảnh từ các nghĩa trang tại Nga, họ đã phát hiện rằng có ít nhất 157 binh sĩ Nga tử trận, được xác nhận, tại Lữ đoàn Hải quân đánh bộ 155 trong khoảng thời gian từ 6/3/2022 đến 22/2/2023.
Dữ liệu cũng cho thấy con số thương vong cũng đạt đỉnh cao nhất vào tháng 10 và tháng 11/2022, trong thời gian diễn ra cuộc tấn công nhằm vào khu vực Pavlivka và Vuhledar - đội ngũ của BBC Eye đã xác nhận ít nhất 60 lính đánh thủy đã bị thiệt mạng hoặc mất tích trong trận chiến.
"Vì vậy, chúng tôi tin rằng con số thật sự về tổn thất nhân mạng từ phía Nga có lẽ cao gấp ít nhất hai lần con số mà chúng tôi có được."
Ngoài lữ đoàn này, Bộ Quốc phòng Anh cho rằng con số thương vong của Nga tại Ukraine có thể lên đến 350.000 người, với khoảng 70.000 lính tử trận.
Tang lễ và hệ quả
Gorgadze đã được chôn cất tại thị trấn quê nhà Yagodnoye hồi cuối tháng 1, cùng khoảng thời gian Nga tiến hành một cuộc tấn công khác nhằm vào Vuhledar.
Chỉ vài ngày sau, một lá thư khác từ các thành viên của Lữ đoàn 155, bao gồm những đánh giá tệ hại hơn nữa về tình hình trên chiến trường, bắt đầu lan truyền trên mạng xã hội của Nga.
Khi Tổng thống Putin được chất vấn về các lính thủy đánh bộ của Nga, ông trả lời: "Lính thủy đánh bộ hiện đang chiến đấu đúng hướng và anh dũng."
Một năm sau cái chết của Gorgadze, lực lượng Nga vẫn chưa chiếm được Vuhledar và những video mới về các xe bọc thép bị nổ tung trong các cuộc tấn công nhằm vào thị trấn này vẫn còn xuất hiện trên mạng xã hội.
