Việt Hương
Thứ sáu, 22/12/2023
Việc sử dụng xuồng không người lái là điểm sáng trên con đường sắp tới của Ukraine trong cuộc giao tranh với Nga và được cả Nhà Trắng khuyến khích lẫn các nhà lãnh đạo Ukraine ủng hộ.
Xuồng không người lái do cơ quan tình báo quân đội Ukraine thiết kế và vận hành. Ukraine cho biết xuồng không người lái của họ đã làm hư hỏng hoặc đánh chìm hàng chục tàu Nga (Ảnh: New York Times).
Nhảy lên hạ xuống mặt biển gợn sóng, đội hình xuồng không người lái của Ukraine tản ra và lao về phía tàu chiến Nga theo chiến thuật bầy đàn được chuyên gia quân sự đánh giá là hiểm hóc và hiệu quả trước cường quốc hải quân từng thống trị vùng Biển Đen.
Từ căn phòng cách đó hàng trăm dặm, người điều khiển xuồng không người lái đẩy cần lái về phía trước để tăng tốc, điều chỉnh camera gắn trên thân xuồng để giữ mục tiêu trong tầm ngắm. Thủy thủ Nga đáp trả bằng súng máy hạng nặng.
Một trận chiến chớp nhoáng giữa con người và xuồng không người lái đã diễn ra trong vài phút, theo lời kể của những người điều khiển xuồng không người lái Ukraine. Họ cho biết, một xuồng không người lái đã áp sát mục tiêu đến nỗi mà khi đầu đạn nặng hơn 200kg trên chiếc xuồng bị bắn trúng, vụ nổ đã làm thủng thân tàu Sergey Kotov, tàu tuần tra hộ tống của Nga.
"Khi chúng tôi bắn trúng mục tiêu, cả đội đều ngập tràn hạnh phúc. Chúng tôi la hét và chúc mừng nhau", người điều khiển mang bí danh "13" mô tả trận chiến trên biển vào ngày 14/9. Đây là một trong số hàng chục cuộc giao tranh trong năm qua sử dụng xuồng không người lái do Ukraine chế tạo. Về sự việc này, Bộ Quốc phòng Nga cho biết tàu Sergey Kotov đã ngăn chặn cuộc tấn công của 5 xuồng không người lái của Ukraine.
Những cuộc tấn công như vậy là điểm sáng hiếm hoi trong một năm đáng thất vọng đối với Ukraine khi không có đột phá tiền tuyến nào trên thực địa. Việc sử dụng xuồng không người lái trên biển nêu bật con đường phía trước của Ukraine trong chiến sự với Nga đã được Nhà Trắng khuyến khích và được lãnh đạo Ukraine ủng hộ.
Ukraine đã ưu tiên phát triển và triển khai hạm đội xuồng không người lái (Ảnh: United 24).
Hợp tác sản xuất vũ khí
Ukraine sẽ phải phụ thuộc rất nhiều vào viện trợ quân sự trong tương lai gần trong cuộc xung đột không cân sức với Nga, một quốc gia đông dân hơn và có năng lực sản xuất công nghiệp lớn hơn nhiều. Đa phần sự hỗ trợ đó còn chưa được đảm bảo vì Quốc hội Mỹ đã trì hoãn bỏ phiếu thông qua viện trợ quân sự.
Trước những trở ngại đó, chính quyền ông Biden đang thúc đẩy liên doanh giữa các nhà sản xuất vũ khí của Mỹ và Ukraine. Tổng thống Volodymyr Zelensky, người đã quảng bá Ukraine là "trung tâm" sản xuất vũ khí và thử nghiệm trên chiến trường, đã gặp giám đốc điều hành của các nhà thầu quân sự Mỹ trong chuyến thăm Washington vào tuần trước.
Một số nhân vật trong quân đội Mỹ muốn Ukraine theo đuổi chiến lược "gìn giữ và xây dựng" - tập trung vào việc giữ vững lãnh thổ hiện có và tạo dựng khả năng sản xuất vũ khí của riêng mình vào năm 2024.
Trong lúc các cuộc tấn công trên bộ của Ukraine đang bị đình trệ, mục tiêu là phải tạo ra mối đe dọa đủ lớn bằng xuồng không người lái và tên lửa tầm xa để có cơ hội đàm phán với Nga vào cuối năm sau hoặc vào năm 2025.
Sau hội nghị về ngành công nghiệp quốc phòng trong nước của Ukraine trong tháng này, Nhà Trắng cho biết mục tiêu là "tiến tới xây dựng cơ sở sản xuất công nghiệp quốc phòng Ukraine mạnh mẽ và tự chủ, bắt kịp văn hóa đổi mới của Ukraine và cung cấp nguyên liệu cho các nhu cầu quân sự khẩn cấp". Tuyên bố cho biết Bộ Ngoại giao Mỹ sẽ cử cố vấn tới Bộ Quốc phòng Ukraine để giám sát việc hợp tác này.
Các nhà máy quân sự trên khắp Ukraine từng là nền tảng của ngành công nghiệp quân sự Liên Xô, chế tạo máy bay và tên lửa đạn đạo xuyên lục địa. Nhưng nhiều công trình đã trở nên lỗi thời vào cuối Chiến tranh Lạnh và sau khi Ukraine trở thành nước độc lập.
Tuy nhiên, các nhà sản xuất vũ khí trong nước vẫn đáp ứng khoảng 20% nhu cầu của quân đội Ukraine kể từ khi diễn ra "chiến dịch quân sự đặc biệt" của Nga tại Ukraine vào tháng 2/2022, theo Serhiy Hrabsky, nhà phân tích quân sự từng là Đại tá trong quân đội Ukraine.
Ukraine cho biết xuồng không người lái trên biển của họ đã được sử dụng trong hàng chục cuộc tấn công nhằm vào tàu Nga trong năm nay và đạt hiệu quả cao. (Ảnh: New York Times).
Nơi "thử lửa" vũ khí mới
Ukraine sản xuất xe bọc thép và xe tăng, pháo tự hành, đạn pháo và tên lửa chống tăng dẫn đường bằng laser. Nhưng các chuyên gia quân sự cho rằng tiềm năng lớn nhất của nước này hiện nằm ở việc "thử lửa" các hệ thống vũ khí cải tiến.
Xuồng không người lái tự sát trên biển, một loại vũ khí hải quân mới, lần đầu tiên được triển khai trên thực địa để phòng thủ trước Nga. Kiev đang vận hành 2 chương trình sản xuất, một chương trình thuộc cơ quan tình báo quân sự, chương trình kia do cơ quan tình báo nội địa điều hành.
Quân đội Ukraine đã cho báo chí thăm xưởng sản xuất và kho xuồng không người lái vào tháng này. Theo Cơ quan tình báo quân sự, mục đích là để chứng minh khả năng tự chủ của Ukraine ngay cả khi Quốc hội Mỹ đang cân nhắc liệu có nên tiếp tục viện trợ cho Ukraine hay không.
Theo Hải quân Ukraine, kể từ khi được đưa vào hoạt động trên Biển Đen, xuồng không người lái đã gây thiệt hại và đánh chìm hàng chục tàu Nga. Kết hợp với tên lửa do phương Tây cung cấp, Kiev đã buộc Nga phải di dời tàu ra khỏi cảng Sevastopol, cảng đăng ký của một trong 4 hạm đội hải quân của Moscow.
Xuồng không người lái đã giúp khai thông kênh vận chuyển để xuất khẩu ngũ cốc, một mặt hàng quan trọng đối với nền kinh tế Ukraine. Chúng cũng buộc tàu tên lửa của Nga phải cách xa bờ biển Ukraine hơn khi tấn công, giúp lực lượng phòng không của Kiev có thời gian phản ứng nhiều hơn.
Ukraine không tiết lộ quy mô của đội xuồng không người lái của mình.
"Không ai có kinh nghiệm sử dụng xuồng không người lái trên biển như chúng tôi", Phi công xuồng không người lái mang bí danh 13 cho biết. "Không có người hướng dẫn, không có sách giáo khoa. Bây giờ chúng tôi đang viết những cuốn sách này".
Bảng điều khiển dành cho xuồng không người lái trên biển do cơ quan tình báo quân sự Ukraine thiết kế và vận hành. (Ảnh: New York Times).
"Triều đại" của Nga trên Biển Đen đã hết?
Trong một nhà kho tối tăm, hàng chục chiếc xuồng cao tốc được sơn màu xám và đen, khiến chúng khó bị phát hiện hơn trên biển và vào ban đêm, được đặt trên những chiếc xe đẩy ở nhiều công đoạn lắp ráp khác nhau.
Một số chỉ được trang bị camera trinh sát, một số được chế tạo với cơ chế thả mìn vào đường đi của tàu Nga. Hầu hết đều được trang bị kíp nổ trên mũi xuồng - 3 quả bóng cao su nhỏ gắn trên lò xo - để kích nổ chất nổ mạnh.
Nhờ kết nối vệ tinh, những người lái trong phòng chiến đấu có thể điều khiển xuồng không người lái từ xa. Những chiếc xuồng được thiết kế để tấn công theo nhóm khoảng 6 chiếc nhằm tăng khả năng xuyên thủng hệ thống phòng thủ trên thân tàu Nga, chẳng hạn như súng máy trên boong.
Những người lính điều khiển cho biết, cuộc tấn công bằng xuồng không người lái trên biển thành công gần đây nhất của cơ quan tình báo quốc phòng Ukraine là vào ngày 10/11, khi một đội tấn công 2 tàu đổ bộ của Nga đang neo đậu ở vịnh Crimea, đánh chìm cả hai.
Nga đáp trả bằng việc dùng thiết bị gây nhiễu điện tử, đặt thiết bị nổ ở cửa các bến cảng, lắp súng máy trên tàu chiến và đưa chúng ra khỏi tầm hoạt động của xuồng không người lái. Người mang bí danh 13 cho biết: "Với mỗi lần tác chiến mới, chúng tôi đang học hỏi và họ cũng đang học hỏi".
Các học giả về chiến tranh trên biển cho biết cách làm của Ukraine đã cho thấy cách đội quân nhỏ hơn có thể bảo vệ vùng biển ven bờ bằng xuồng không người lái.
Theo Sidharth Kaushal, nhà nghiên cứu và chuyên gia về sức mạnh quân sự trên biển tại Viện Các quân chủng thống nhất Hoàng gia Anh (RUSI) ở London, xuồng không người lái sẽ không thể thay thế các tàu mặt nước cỡ lớn trong một sớm một chiều.
Nhưng "khả năng quấy rối và gây thiệt hại đáng kể cho các tàu có giá trị lớn hơn hẳn là khoản lãi ấn tượng so với mức đầu tư", ông Kaushal cho biết.
Người điều khiển xuồng mang bí danh 13 cho biết, các xuồng không người lái của Ukraine đã quét sạch một vùng cách bờ biển Ukraine khoảng hơn 300km. "Chúng tôi có thể đẩy lùi họ trở lại. Triều đại của Nga ở Biển Đen đã kết thúc", người này nói.
Theo New York Times
