Đột quỵ khi tập thể dục chủ yếu do người bệnh có sẵn yếu tố nguy cơ như mắc bệnh nền, tuổi cao kết hợp thời tiết lạnh đột ngột.
Bác sĩ Nguyễn Minh Anh, trưởng khoa Ngoại thần kinh, Bệnh viện Đại Học Y dược TP HCM, cho biết những người bị đột quỵ trong lúc tập thể dục là do bản thân đã có sẵn yếu tố nguy cơ thuận lợi dẫn đến nhồi máu não hoặc vỡ mạch máu não. Người tập cũng không kiểm soát được mức độ tập luyện, dẫn đến vận động quá sức.
Có nhiều yếu tố liên quan đến đột quỵ gồm bệnh tăng huyết áp, bệnh lý chuyển hóa như đái tháo đường, béo phì, tăng mỡ máu, hút thuốc, lối sống ít vận động, không lành mạnh, làm việc căng thẳng... Đây đều là bệnh lý thường gặp ở người già. Riêng bệnh nhân đột quỵ trẻ còn liên quan đến các yếu tố di truyền, có bất thường về mạch máu, hoặc tình trạng đông máu, dẫn đến nguy cơ vỡ mạch máu, hoặc tắc mạch máu gia tăng.
"Do đó, tập thể dục cường độ cao không tốt bằng tập luyện cường độ trung bình hoặc thấp mà đều đặn, tăng dẻo dai và phòng ngừa một số bệnh lý nguy hiểm khác như thừa cân, tiểu đường, tim mạch...", bác sĩ nhấn mạnh.
Theo bác sĩ, các ca đột quỵ ngày càng tăng do quy trình tuân thủ điều trị của người bệnh kém. Nhiều người tự ý ngưng thuốc hoặc tự mua thuốc không có chỉ định của bác sĩ, không tái khám khi đến lịch. Người đã bị đột quỵ, may mắn sống không có nghĩa là đã hết bệnh mà cần tiếp tục sử dụng thuốc để phòng bệnh, hầu như phải dùng thuốc trọn đời phòng tái phát.
Bên cạnh đó, ý thức phòng bệnh chưa cao, nhất là người trẻ tâm lý chủ quan, không khám sức khỏe định kỳ để tầm soát các yếu tố nguy cơ và điều trị sớm.
Nhiều trường hợp xuất hiện triệu chứng sớm đột quỵ nhưng không nhận ra, đến viện khi đã muộn. Trường hợp này thường gặp ở người bị đột quỵ nhẹ, chiếm 1/3 các ca đột quỵ, còn gọi là "cơn thiếu máu thoáng qua", phó giáo sư Mai Duy Tôn, Giám đốc Trung tâm Đột quỵ, Bệnh viện Bạch Mai, nói.
Các dấu hiệu như mất thị lực đột ngột, yếu một cánh tay hoặc chân trong ít phút có thể xuất hiện và sớm trở lại. Điều này tạo nên cảm giác chủ quan cho người bệnh song sẽ rất nguy hiểm nếu bỏ qua. Đây thường là dấu hiệu cảnh báo sớm của bệnh lý đột quỵ não.
"Nếu bất cứ ai có biểu hiện bất cứ triệu chứng nào như trên, thậm chí không rõ ràng, ngay lập tức gọi cấp cứu 115 vận chuyển an toàn tới bệnh viện gần nhất tìm cơ hội điều trị trong giờ vàng để 'cứu não'", bác sĩ Tôn khuyến cáo.
Xử trí khi có người đột quỵ
"Nếu bất cứ ai có biểu hiện bất cứ triệu chứng nào như trên, thậm chí không rõ ràng, ngay lập tức gọi cấp cứu 115 vận chuyển an toàn tới bệnh viện gần nhất tìm cơ hội điều trị trong giờ vàng để 'cứu não'", bác sĩ Tôn khuyến cáo.
Trong khi chờ xe cấp cứu, cần giữ thông thoáng môi trường chung quanh bệnh nhân để giúp họ thở tốt. Nếu bệnh nhân còn tỉnh táo, đặt người bệnh nằm trên một mặt phẳng. Nếu có bất cứ dấu hiệu suy giảm ý thức nào, hoặc bệnh nhân có dấu hiệu nôn mửa, cần đặt bệnh nhân sang tư thế nằm nghiêng an toàn. Tuyệt đối không tự ý điều trị cho bệnh nhân bằng bấm huyệt, châm cứu, đánh gió có thể làm nặng thêm tình trạng bệnh và làm mất thời gian vàng điều trị. Không dùng thuốc hay cho bệnh nhân ăn uống.
Trường hợp bệnh nhân không có mạch hoặc ngưng thở, tiến hành ép tim ngoài lồng ngực (80-100 lần một phút) đến khi tim đập lại.
Thùy An
