3/7/25
Hiện nguyên đơn đang ở Mỹ, đã ủy quyền cho người đại diện để nộp đơn khởi kiện kèm theo các tài liệu, chứng cứ liên quan; bị đơn phản tố yêu cầu được chia 50% giá trị di sản.
TAND TP.HCM đang thụ lý vụ tranh chấp tài sản thừa kế của ông Hoàng Đức Tiến - cố diễn viên Đức Tiến.
Nguyên đơn là bà Nguyễn Bình Phương (vợ cố diễn viên Đức Tiến, hiện đang sinh sống ở Mỹ) và bị đơn là bà Nguyễn Ngọc Ánh (mẹ của cố diễn viên Đức Tiến).
Cố diễn viên Đức Tiến. Ảnh: FBNV
Theo đơn khởi kiện, bà Nguyễn Bình Phương yêu cầu tòa án giải quyết các vấn đề, gồm:
Bà Phương được nhận lại hiện vật là nhà đất tại khu phố 7, phường Linh Đông, TP. Thủ Đức, TP.HCM và thửa đất số 1841 tại xã Đức Lập Thượng, huyện Đức Hòa, tỉnh Long An.
Bà Nguyễn Ngọc Ánh và trẻ MH (con gái của vợ chồng cố diễn viên) mỗi người được nhận một kỷ phần thừa kế của cố diễn viên Đức Tiến, với số tiền hơn 666 triệu đồng.
Hiện bà Bình Phương đang ở Mỹ và đã ủy quyền cho người đại diện để nộp đơn khởi kiện kèm theo các tài liệu, chứng cứ liên quan đến tòa án.
Sau khi nhận được thông báo thụ lý vụ án, phía mẹ của cố diễn viên Đức Tiến đã có đơn phản tố.
Theo nội dung đơn, bà Nguyễn Ngọc Ánh cho biết căn nhà tại phường Linh Đông được bà và cố diễn viên Đức Tiến thống nhất mua vào năm 2009. Do sức khỏe không tốt và không am hiểu thủ tục pháp lý, bà đã để cố diễn viên giao dịch và đứng tên nhà. Sau đó, hai mẹ con bà đã cùng bỏ tiền sửa chữa lại căn nhà này để ở.
Đến năm 2011, bà Bình Phương và cố diễn viên Đức Tiến kết hôn rồi sang Mỹ định cư. Căn nhà trên để lại cho bà và chị gái của cố diễn viên quản lý sử dụng và đóng các khoản thuế, phí…
Theo bà Ánh, căn nhà trên là tài sản của bà và cố diễn viên Đức Tiến cùng mua và xây dựng. Bà là người đóng góp công sức, tiền bạc để hình thành nên tài sản; bảo quản, gìn giữ căn nhà từ lúc con trai sang Mỹ định cư.
Đối với bản di chúc ngày 9-8-2023 của cố diễn viên Đức Tiến, bà Ánh cho rằng bản di chúc này dù công chứng ở Mỹ nhưng không phù hợp pháp luật Việt Nam.
Từ đó, bà Ánh yêu cầu không công nhận giá trị pháp lý di chúc này. Xác định nhà đất tại phường Linh Đông, TP Thủ Đức là tài sản chung của bà và con trai. Bà Ánh được nhận lại 50% (tạm tính 2,7 tỉ đồng).
Xác định di sản của cố diễn viên Đức Tiến để lại gồm: 50% giá trị nhà đất trên tạm tính 2,7 tỉ đồng. 50% thửa đất ở Long An (trong khối tài sản chung với bà Phương) tạm tính 300 triệu đồng. Tổng cộng 3 tỉ đồng.
Chia đều 50% giá trị thửa đất tại Long An cho hàng thừa kế thứ nhất, bà Ánh được hưởng một kỷ phần, tương ứng: 300 triệu đồng chia 3 là 100 triệu đồng/kỷ phần.
Căn cứ tinh thần Án lệ số 05/2016 về công sức đóng góp trong quản lý, tôn tạo di sản… thì công sức của bà Ánh được hưởng 20% trong giá trị căn nhà. 80% còn lại chia đều cho các hàng thừa kế. Tức: 2,7 tỉ đồng trừ đi 540 triệu đồng (20%) sau đó chia 3 là 720 triệu đồng/kỷ phần.
Bà Ánh yêu cầu nhận hiện vật là căn nhà trên và thanh toán kỷ phần cho bà Phương và cháu gái, mỗi người tương ứng 720 triệu đồng.
Người ở nước ngoài có thể ủy quyền tham gia vụ kiện ở Việt Nam?
Trong trường hợp cá nhân không còn quốc tịch Việt Nam (đang mang quốc tịch nước ngoài hoặc người nước ngoài) thì tòa án Việt Nam có thể thụ lý đơn khởi kiện khi vụ việc đó thuộc thẩm quyền giải quyết theo điều 464 BLTTDS.
Theo đó, cá nhân không còn quốc tịch Việt Nam có thể ủy quyền để khởi kiện theo pháp luật Việt Nam. Cụ thể, theo Điều 138 BLDS, người đại diện theo ủy quyền; cá nhân, pháp nhân có thể ủy quyền cho cá nhân, pháp nhân khác xác lập, thực hiện giao dịch dân sự. Các thành viên hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác có thể thỏa thuận cử cá nhân, pháp nhân khác đại diện theo ủy quyền xác lập, thực hiện giao dịch dân sự liên quan đến tài sản chung của các thành viên hộ gia đình, tổ hợp tác, tổ chức khác.
Cạnh đó, người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi có thể là người đại diện theo ủy quyền, trừ trường hợp pháp luật quy định giao dịch dân sự phải do người từ đủ 18 tuổi trở lên xác lập, thực hiện.
Người đại diện theo ủy quyền phải trừ trường hợp quy định tại Điều 87 BLTTDS, quyền và lợi ích đối lập với người ủy quyền tại cùng vụ việc hoặc đang được ủy quyền bởi một đương sự khác trong cùng vụ việc có quyền, lợi ích đối lập với người sẽ ủy quyền.
Không được đại diện theo ủy quyền cho người khác tham gia phiên tòa ly hôn theo khoản 4 Điều 85 BLTTDS.
Trong trường hợp giấy ủy quyền được công chứng ở nước ngoài thì cần tuân thủ việc hợp pháp hóa lãnh sự. Căn cứ khoản 2 Điều 4 Nghị định 111/2011 về về chứng nhận lãnh sự, hợp pháp hóa lãnh sự, để được công nhận và sử dụng tại Việt Nam, các giấy tờ, tài liệu của nước ngoài phải được hợp pháp hóa lãnh sự, trừ trường hợp quy định tại Điều 9 nghị định này.
Các giấy tờ cần hợp pháp hóa lãnh sự bao gồm giấy ủy quyền của cá nhân ở nước ngoài ủy quyền cho cá nhân ở Việt Nam để được sử dụng tại Việt Nam.
Căn cứ tại Điều 5 Nghị định 111/2011, cơ quan có thẩm quyền hợp pháp hóa lãnh sự của Việt Nam, gồm: Bộ Ngoại giao; Bộ Ngoại giao có thể ủy quyền cho cơ quan ngoại vụ các tỉnh, TP trực thuộc TƯ tiếp nhận hồ sơ đề nghị hợp pháp hóa lãnh sự. Cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự của Việt Nam ở nước ngoài.
Luật sư NGUYỄN CHÍ THIỆN, Đoàn Luật sư TP.HCM
